بحثی در نظم و ترتيب مباحث اسفار در اينجا بحث های كتاب اسفار درباب حركت تمام شد ولی نكته ای باقیمیماند كه بايد متذكر شويم . و آن اينكه راجع به مسائل حركت پنجاه و پنجفصل داشتيم كه بيش از دويست صفحه از " اسفار " است و میشود گفت دراين كتاب در بيان مطالب نهايت بی نظمی وجود داشت و مثل خيلی ازكتابهای ديگر ، بايد اعتراف كنيم كه از نظر بيان مطالب نظم معقولی دراينجا وجود نداشت . همانطور كه ملاحظه كرديد ترتيبی كه در كتاب اسفار وجود دارد چندان مفيدنيست و بلكه اسباب سردرگمی است و بين مطالب نظم منطقی وجود ندارد كهدليل آن را بزودی بيان خواهيم كرد . مثلا گاهی از فصلی خارج میشوند و بهفصل ديگر میپردازند بدون اينكه رابطه ای ميان اين دو فصل وجود داشته باشد. در اينجا نظم مورد نظر خود را بيان میكنم كه آقايان بتوانند بين مطالبارتباط برقرار كنند و نيز در پايان دليل بی نظمی موجود در مباحث اسفاررا ذكر خواهيم كرد : 1 - اولا بايد ببينيم كه اين مباحث بهتر است تحت عنوان " قوه و فعل" بحث شود ، همانطور كه در اينجا اينطور مطرح شده است يا از اول بهتراين بود كه تحت عنوان " حركت " بحث شود . با آن بيانی كه خود مرحومآخوند داشتند كه حركت از عوارض موجود بماهو موجود است ، يعنی نه تنهاقوه و فعل از عوارض موجود |