نظر ملاصدرا درباره ماده : تا اينجا مرحوم آخوند نظر بوعلی را بيانمیكند كه ماده حقيقتی است مبدع و صور و نفوس و اعراض آنها حادثهایزمانی هستند . ولی در اينجا يك نظر دقيق و راقی تر هست و آن اينكه وقتیواقعيت هيولای اولی را رسيدگی میكنيم میبينيم كه ماده اولی چيزی نيست وحتی خود بوعلی نيز تا اين مقدار را قبول دارد . وقتی میگوئيم صورت محصلماده است به اين معنی نيست كه محصل شیای و متحصل شیء ديگری است ، بلكهتركيب ماده و صورت تركيب اتحادی است نه انضمامی . شیء مركب از مادهو صورت زوجی نيست كه نيمی از آن قديم و نيمی ديگر حادث باشد . فلاسفهبعدها به تركيب اتحادی رسيدند كه از سيد صدر شروع شد و مرحوم آخوند نظراو را گرفته و قبلا اين بحث مطرح نبود . حقيقت مطلب اين است كه اين محصل كه حادث است ماده هم در ضمن آنوجود دارد يعنی از آن انتزاع میشود ، مثل جنس و فصل است . در جنس وفصل نمی گوئيم كه آنها دو چيز هستند مثلا نمیگوئيم حيوان به ناطق ضميمهمیشود و انسان را تشكيل میدهد بلكه میگوئيم حيوان در ضمن ناطق و هم درضمن ناهق وجود دارد ، اگرناطقيت حادث باشد حيوانيت نيز حادث است .مثلا اگر بگوئيم عدد پنج نبود و حادث شد نبايد خيال كرد كه عدديت آنچيزی است كه از قبل وجود داشت و پنج بودنش حادث شد ، نه اينطور نيست، اصل عدديت آن نيز با پنج حادث شده است ( 1 ) . به اين ترتيب مرحومآخوند رسيده است به حدوث عالم . پاورقی : 1 - اشكال : وقتی ماده را تا اين حد از شخصيت انداختيد ، چنين ماده ایچطور می تواند حامل امكان باشد ؟ پاسخ : همانطور كه در مورد جنس و فصل نمی توان گفت با رفتن فصل جنسباقی می ماند در اينجا نيز نمی توان گفت با رفتن صورت ماده باقی میماند، صورت كه برود ماده نيز با آن میرود و به همين دليل نظر ما اين است كهبرهان فصل و وصل درست نيست با اينكه مرحوم آخوند آنرا درست میداند .خود مرحوم آخوند در بعضی از گوشه های مطالبش به اين مسئله رسيده است كهبنابراين نظريه تبادل صور بر ماده واحده > |
کلیه حقوق این سایت محفوظ می باشد.
طراحی و پیاده سازی: GoogleA4.com | میزبانی: DrHost.ir