فصل چهاردهم تقسيم قوه محركه و اثبات محرك اول ( 2 ) تصوير امور غير متناهيه باطل : رسيديم به بيان برهان اثبات محرك عقلی و به تعبيری محرك اول و بهتعبير ديگر اثبات ماوراءالطبيعه از طريق حركت . برای اثبات محرك غيرمتحرك به مقدماتی نيازمنديم كه يكی از آنها امتناع تسلسل علل غيرمتناهيه است . اين بحث امور غيرمتناهی از بحثهائی است كه خيلی مورداشتباه و مناقشه واقع میشود . آيا در فلسفه وجود امور غيرمتناهی محال است و اشياء بايد متناهی باشند؟ جواب اين است كه خير . صرف وجود ، اقتضای تناهی ندارد و هيچ دليلیبر امتناع وجود اشياء غيرمتناهی وجود ندارد و بلكه برعكس بر امكان ووقوع آن دليل و برهان می توان اقامه كرد . آيا اگر امور غيرمتناهی ، مترتب باشد چطور ؟ يعنی هم غيرمتناهی باشندو هم دارای ترتيب و تقدم و تأخر باشند و مانند نفوس غيرمتناهيه كه هيچترتيب و تقدم و تأخری ميان آنها نيست ، نباشند . در صورتی كه غيرمتناهیمترتب باشد ، خواه ترتيب حسی و خواه ترتيب عقلی مثل دانه های زنجير كهيكی قبل و ديگری بعد است و يا مثل علت و معلول ها كه يكی بر ديگری تقدمدارد و يا مانند اجسام كه خواه ناخواه ميان آنها ترتيبی است ، در اينصورت آيا امور غيرمتناهی محال است ؟ در اينجا نيز جواب منفی است .حكما معتقدند صرف ترتب نيز موجب امتناع غيرمتناهی نمی شود و هيچ دليلیبر امتناع امور غيرمتناهی مترتب وجود ندارد . |