بر پنج اصل زيرمبتنی است . اصول مقدماتی اثبات محرك اول يا محرك عقلی اصل اول : اصل اول اين است كه هر متحركی محركی غير از خود دارد ، "كل متحرك له محرك غيره " . اين اصل در فصل دوازدهم توضيح داده شد .اصل دوم : منشأ هر حركت عارضی در طبيعت ، قوه ای است كه در خودطبيعت است . يا به تعبيری كه در اين فصل آمده حركت بالمباشره كه يكشیای باشد كه حركت عارض آن بشود ، مبدأ اين حركت عارضی قوه ای است كهدر خود طبيعت وجود دارد . اين مطلب همان است كه گفتيم ماوراء طبيعت ،طبيعت را به حركت درنمی آورد بلكه آنرا خلق و ايجاد میكند و اين خودطبيعت است كه قوه حركت خود را در ذات خود دارد . اين اصل در فصلپانزدهم اجمالا و در فصلهای بعد مفصلا توضيح داده شده است . اصل سوم : هر محركی در صورت مادی بودن ، هم حركت میكند و هم متحركاست . يعنی محال است كه محركی طبيعی و از طبيعت باشد و در عين حالساكن باشد . اصل چهارم : معلول با علت ايجادی خود معيت دارد . اين اصل بزودی دردرسهای آينده توضيح داده خواهد شد . اصل پنجم : سلسله محركهائی كه متحرك باشند در نهايت به محركی كه غيرمتحرك است ختم میگردند ، زيرا تسلسل باطل است . اصل سوم و اصل پنجم در همين فصل [ فصل چهاردهم ] بيان خواهد شد .ماقبل از اينكه به ابطال تسلسل بپردازيم لازم است مطلبی را تذكر دهيمكه مرحوم آخوند در اينجا ذكر نكرده است و به نظرم میرسد كه در جای ديگرهم ذكر نكرده باشند . آن مطلب اين است كه قبلا در مورد اصل سوم گفتيم كهاز نظر ارسطو هر محرك طبيعی متحرك هم هست ، حال اين سؤال پيش میآيدكه با توجه به اينكه محرك طبيعی يعنی قوای طبيعت يعنی جوهر طبيعی ، وبا توجه |