گفته میشود كه اگر امكان ذاتی شیء برای تحققش كافی نباشد نحوه وجودشوجود تعلقی است يعنی چيزی است كه حالت شیء ديگر است ، اين حالت شیءديگر و وابستگی به شیء ديگر ذاتی اوست و اين معنای قابليت داشتن آن شیءاست [ و از اين طريق ماده اثبات میگردد ] . سپس از همينجا كه هرمادهای برای هر صورتی قابل نيست و رابطه خاصی ميان ماده و صورت بعدیوجود دارد ، حالت خاص و اضافه خاصی اثبات میشود كه به امكان استعدادینامگذاری میشود ( 1 ) . مثلا صورت زيد ، نفس زيد ، كه حتما موجود ممكنالوجود است والا وجودپيدا نمی كرد ، صرف امكان ذاتيش كافی نيست برای موجود شدن زيرا اگركافی بود از ازل موجود میبود . پس نحوه وجودش نحوه وجود تعلقی است كهبه يك شیء خاص تعلق و اضافه دارد پس شیای قبلا وجود داشته كه آن شیءقبلی قابل اوست و در آن شیء قبلی امكان تبدل به اين شیء وجود داشته است. اين اضافه يك رابطه دارد با گذشته و يك رابطه دارد با آينده . از آنجهت كه با آينده رابطه دارد به آن امكان استعدادی میگويند . يعنی اينصورت ، امكان وجود در اين ماده را دارد و از آن جهت كه به ماده نسبتداده میشود میگويند " استعداد " و در واقع يكی هستند ( 2 ) . پاورقی : 1 - امكان استعدادی كه از آن به اضافه تعبير میكنيم ، در حقيقت تعبيراضافه تعبير جامعی است زيرا جنس الاجناس است ، جوهر و ماهيت خاصی رامشخص نمی كند ، ولی ما بيش از اين راهی برای تعيين نداريم . لذا بايدبگوئيم در اينجا اسم عامی است برای اضافات مجهولة الاسامی يعنی برایانواعی از اضافهها كه نمی توانيم آنها را تعيين كنيم . 2 - پرسش : بنابراين كلمه امكان استعدادی يك كلمه ساختگی است ؟استاد : بله ساختگی است و معنای ساختگی بودنش همين است كه مرحومآخوند گاهی میگويد اين امكان همان امكان ذاتی است و گاهی میگويد امكانفقط در لفظ امكان است وگرنه جز اضافه و نسبت چيز ديگری نيست . نسبتیميان اين شیء و آن شیء است كه اين نسبت را از آن جهت كه با آيندهنسبت دارد امكان استعدادی میناميم و هيچ وجه اشتراكی با امكان ذاتیندارد . |
کلیه حقوق این سایت محفوظ می باشد.
طراحی و پیاده سازی: GoogleA4.com | میزبانی: DrHost.ir