فصل 15 مبدء قريب فاعلها و حركات طبيعی امر مفارق از ماده نيست آنچه در اين فصل مورد بحث قرار میگيرد اينست كه مبدء قريب و علتمباشر اين عالم يك امر مفارق و مجرد از ماده نيست ، بلكه علت نزديك وعلت مباشر حركاتی كه در اين عالم وجود دارد ، اعم از حركات أينی و وضعیو كمی و كيفی ، يك حقيقت يا حقايقی است كه به نحوی مادی اند .بنابراين عنوان و مطلب مورد بحث اين فصل امری سلبی است و عدم تجرد ومفارقت علت قريب اين حركات عرضی ، مورد بحث است . البته به تبعهمين مطلب گفته خواهد شد كه پس علت مباشر چيست ؟ ولی در اينجا درمقامی نيستيم كه بخواهيم آن علت قريب را اثبات كنيم ، بلكه در مقامنفی اين هستيم كه علت مباشر ، مفارق باشد . قبل از توضيح بحث و مطالب اين فصل مسائلی را مقدمتا عرض میكنم .مقدمه اول : ملازمت حركت با قوه اولين مطلب اينكه قبلا اشاره كرديم كه متحرك و آن كه حركت را میپذيردبايد جسمانی باشد و ثابت كرديم كه حركت همواره ملازم است با قوه ، قوهبه معنی استعداد در مقابل فعليت ، و نيز قوه هميشه مستلزم صورت جسميهاست . آنچه را كه حكما ماده يا هيولی يا ماده ثانيه مینامند چيزی استكه |