فصل ( 24 ) بررسی وقوع حركت در پنج مقوله اين ، وضع ، كم ، كيف و جوهر ( 6 ) بحث جلسه گذشته در اين باره بود كه در حركت در جوهر حركت در مادهاست يا در صورت ؟ يا ماده وصورت ؟ متحرك چيست ؟ [ گفتند ] متحركماده است و مافيه الحركه صورت . ولی ماده كه از نظر فلسفی حكم مستقلندارد و در احكام تابع صورت است . اينجاست كه مرحوم آخوند میگويد :متحرك ماده مع صورش ما و مافيه الحركه صورت است ، يا بهتر بگوييم صوربخصوصيتها ، و اين هر دو جوهر هستند . بعد ايشان گفتند اين مطلب اختصاصبه حركت جوهريه ندارد ، در حركات عرضيه هم همينطور است مثلا وقتی جسمدر " أين " حركت میكند موضوع " جسم مع اين ما " و مافيه الحركهخصوصيات " ايون " است . آيا جسم كه حركت میكند بلا " أين " حركتمیكند يا كه جسم در مراتب " أين " حركت میكند ؟ هميشه متعلق به "أين ما " هست . پس " جسم مع أين ما " موضوع است و همچنين " كيف" و " وضع " ، پس در حركات عرضيه هم موضوع جسم مطلق نيست .اين راه حلی است كه مرحوم آخوند ذكر میكند و البته خيلی دنباله دارد ومطلب از طرف خود ايشان و حكمای بعد از ايشان دنبال شده است كه بعدا |