فصل 19 حكمت مشرقيه ( 4 ) بحث رسيد به اينجا كه دو گونه حركت داريم ، حركت عرضی و حركت ذاتی، به همان معنايی كه اين دو حركت را در جلسه پيش تفسير كرديم ، و دراينجا دو سؤال مربوط به فصل گذشته پيش آمد ، يكی اينكه نياز حركت بهموضوع ثابت كه در آن فصل اثبات شد تكليفش چه میشود ؟ و جوابش را بيانكرديم ، دوم اينكه آنچه در فصل گذشته گفتيم كه حركت نيازمند به موضوعیاست كه مركب از مما بالقوه و مما بالفعل باشد ، آن نيز تكليفش چيست ؟مرحوم آخوند اينجا توضيح میدهند و میگويند آن مطلب را هم بايد تصحيحبكنيم ، به اين شكل كه قائل به تفصيل بشويم و بگوييم : حركت چه حركتیاست ؟ اگر منظور حركتهای عرضی باشد ، ( بايد منظور مرحوم آخوند حركاتعارضه بر جسم باشد مثل حركاتی كه محسوس است و در مقولات چهارگانه كم ،كيف ، اين و وضع رخ میدهد ) در اينگونه حركات راست است و موضوع بايدبالقوه من جهة و بالفعل من جهة باشد ، و مستمر و ثابت در جميع زمانهایحركت ، و اما اگر حركت ذاتی باشد ، ما نيازمند به موضوع حركت ممابالقوه و مما بالفعل نيستيم . ما اول نكتهای راجع به مطلب اول ذكر میكنيم [ و بعد به مطالب ديگرمیپردازيم ] . گفتند اگر حركت عرضی باشد ما نيازمند به موضوع مركب |