فصل 16 هر حادث زمانی مسبوق است به قوه و مادهای كه حامل آن قوه است اين فصل از فصلهای بسيار مهم اين باب است و عنوان آن بيان يك قاعدهفلسفی است . معنای عنوان اين است كه امكان حدوث هر حادث زمانی ( يعنیامری كه وجود نداشته و سپس وجود پيدا میكند ) قبل از وجود آن حادث بايدوجود داشته باشد . يعنی محال است يك شیء حدوث زمانی پيدا كند بدوناينكه در زمان قبل از حدوثش امكانش وجود داشته باشد و بدون اينكهمادهای كه حامل آن امكان است ، در زمان قبل وجود داشته باشد . قبل از بيان براهين حكما در اين زمينه ، مطلب را از جای ديگری شروعمیكنيم ، از آن چه كه مشاهده میكنيم شروع میكنيم . ما در عالم احساسمیكنيم و مشاهده مینمائيم كه اشياء حادث میشوند ، چيزهائی نبودند و بعدموجود میشوند مثلا اين گل كه در بهار امسال به وجود آمده در زمستان نبود واين نوزاد سال گذشته به دنيا نيامده بود و همچنين حادثها و رويدادهایديگر . در توجيه اين مسئله چند نظريه ابراز و اظهار شده است .سه نظريه در تبيين حدوث اشياء 1 - اين رويدادها امری ظاهری است . در واقع چيزی در عالم وجود پيدانمی كند و حدوث پيدا نمی كند ، هر چه هست از ازل بوده است و تا ابدباقی خواهد ماند . آن چه كه میبينيم حادث میشود ، در واقع چيز تازه اینيست بلكه فقط جابه جا شدن اشياء است . مثلا اگر ما كه در حال حاضر دراين جلسه با كيفيت |