فصل ( 23 ) حركت در چه مقولاتی واقع می‏شود و در چه مقولاتی واقع نمی شود

( 2 )

بحث در اين بود كه حركت در چه مقوله ای ممكن است واقع بشود و در چه‏
مقوله ای حركت ممكن نيست و محال است . مقدمه ای ذكر كردند و آن اين‏
بود كه حركت با 6 چيز نسبت دارد . 5 تا را بطور مختصر بيان كردند و
بحث درباره ششم يعنی ما فيه الحركة بود ، بعد فرمودند كه نسبت حركت به‏
مافيه كه همان مقوله باشد الصق است تا آنجا كه بعضی ها ادعا كرده اند
حركت عين آن مقوله است ، يعنی ميان حركت و مقوله ای كه حركت در آن‏
واقع می‏شود تفاوتی نيست ، و ايشان فرموده اند اين مطلب بطور مطلق صحيح‏
نيست ، فی الجمله صحيح است . در مقوله أن يفعل و أن ينفعل درست است (
1 ) . بعد می‏فرمايند و لهذا ممتنع است

پاورقی :
1 - در اينجا يك انتقاد كوچك بر مرحوم آخوند می‏شود گرفت و شايد بشود
اين ايراد را لفظی بشمار آورد . يك تناقض ظاهری بين اين كلمات مرحوم‏
آخوند بچشم می‏خورد ، ايشان می‏گويند بعضی گفته اند كه حركت عين مقوله ای‏
است كه در آن واقع می‏شود ، بعد می‏گويند اين مطلب بطور مطلق صحيح نيست‏
و حركت عين همه مقولاتی كه در آنها واقع می‏شود نيست بلكه عين بعضی از
آنها است ، و معنای اين عبارت اينستكه حركت كه در همه مقولات >

374