فصل ( 24 ) بررسی وقوع حركت در پنج مقوله أين ، وضع ، كم ، كيف و جوهر ( 5 ) پاسخ به اشكالات وقوع حركت در جوهريه اند ، گفتيم يكی از اشكالات ، اشكال بقاء موضوع است ، كه در جوهر ، بحسب ظاهر ، موضوعی برای حركت باقی نيست . گفتيم مرحوم آخوند در اينجا بنای سخنشان بر قبول نياز هر حركت به موضوع باقی است و میگويد موضوع در اينجا برخلاف زعم شما باقی است ، و موضوع ماده است ، چون در حركت جوهريه حركت در صور جوهريه واقع میشود و وقتی میگوييم " مافيه الحركه " جوهر است ، مقصود صور جوهريه است ، و اما ماده كه قوه محض هست كه اساسا خودش مستقلا حكمی ندارد ، و در احكام مختلف تابع صور است ، موضوع حركت در جوهر است . اگر اشكال شود ماده به اين معنی كه هيچ حكمی ندارد ، چگونه میتواند موضوع واقع شود ، جوابش اين است كه مقصود ماده صرف نيست بلكه ماده مع صورش ما موضوع است . در اينجا اين سؤال پيش میآيد كه حركت طبق فرض در صور انجام میگيرد و چنانچه موضوع حركت ماده مع صورش ما باشد آيا |
