تركستان شرقی ، چين ، مالزيا ، اندونزی و جزاير اقيانوس هند مرهونفعاليتهای بی نظير ايرانيان مسلمان هستند كه با كوشش پيگيری از طريقدريانوردی و بازرگانی اسلام را به دورترين نقاط آسيا رسانيدند و از طريقتبليغ و ارشاد ، مردم را با دين مقدس اسلام آشنا ساختند . ايرانيان در كشورهای غربی و شمال افريقا و قاره اروپا و آسيای صغير نيزدر ترويج دين اسلام سهم بسزايی دارند ، پس از اينكه اهالی خراسان و نواحیشرقی ايران بر ضد خلافت ضد اسلامی امويان قيام كردند و بساط حكومت آنانرا كه به نام اسلام بر مردم مسلمان حكومت میكردند بر انداختند و عباسيانبر اريكه خلافت مستقر شدند ، تمام امور كشوری و لشكری ممالك اسلام بهدست ايرانيان مخصوصا خراسانيان افتاد و اينان تمام مناصب سياسی دولتاسلامی را در شرق و غرب به دست گرفتند . در عصر مأمون هنگام مراجعت وی به عراق ، گروهی از اعيان و اشراف ورجال خراسان با وی همراهی كردند و در عراق ، ساكن شدند . مأمون چون ازكارشكنی بعضی از افراد خاندان خود ناراحت بود تصميم گرفت مناصب دولتیرا به ايرانيان بدهد ، از اين رو گروهی از بزرگان ايران را به نواحی مصرو شمال افريقا فرستاد تا در آن جا مستقر شده راه نفوذ مخالفين را در آنمناطق بگيرند ، مخصوصا كه هنوز دولت امويان در اندلس وجود داشت وعباسيان از اين جهت همواره در ناراحتی به سر ميبردند و از نفوذ آنانجلوگيری میكردند . تحقيق و بررسی درباره اين خاندانهای مهاجر كه اكثر از اهل نيشابور ،هرات ، بلخ ، بخارا ، و فرغانه بودند نياز به نوشتن چند مجلد كتاب داردو تشريح خدمات ايرانيان شمال افريقا در كتب تاريخ و تراجم رجال علم وادب به تفصيل ذكر شده است . ما به طور اختصار ، فهرستی از فعاليتهای ايرانيان را در دو قسمت يكیقبل از ورود |