به جای تنبيه ، گمراه شدگان را به راه راست هدايت نمايد . ولی از ايننيز نتيجه مفيدی به دست نيامد . بنابراين با وجود مدت چهل سال آزار وشكنجه ، دين مسيح در ايران موقعيت مطمئنی به دست آورد . وقتی ايام آزاربه علت اشكالاتی كه در نتيجه حملات هونها و هياطله در مشرق پيش آمده بودبه پايان رسيد ، موقع برای ايجاد تشكيلات و وضع ثابت مسيحيان در ايرانبه دست آمد . . . مسيحيان ايران به زودی صاحب حيات معنوی و فرهنگینيرومندی گرديدند كه حتی آزارهايی كه در قرن پنجم بوسيله يزدگرد دوم وبهرام پنجم به عمل آمد نتوانست شكستی بر آنها وارد آورد در سلوقيه (تيسفون ) و خصوصا در نصيبين ، مكتبهای روحانی و مذهبی به صورت درخشانترين مكتبهای مشرق به وجود آمد ، تاسيس صومعهها باعث شد كه عدهزيادی معلمين اصولی مذهبی در آن صومعهها تربيت شدند و اين سنت هنوز درصومعهها ادامه دارد ، حيات واقعی مسيحيت ايران بيشتر از نتيجه تبليغاتآن ظاهر میشود ( 1 ) . نويسنده مقاله فوق الذكر ( 2 ) سپس به موضوع حيات مسيحيت در آن عصرو قدرت تبليغات مسيحی در آن زمان و در آخر به شكستی كه در مشرق ازناحيه اسلام بر مسيحيت وارد شد اشاره میكند و میگويد : با يك نظر سريع به نقشهای كه اخيرا آقای " ژ . دويليه " استاددانشكده حقوق " نولوز " ضمن انتشار حاصل زحمت زياد و پرفايده خويشنشر كرده روشن میشود كه چگونه مبلغينی از ايالت كلده به كشورهایمديترانه و دريای چين رفته و تا هندوستان جنوبی پاورقی : ( 1 ) همان كتاب ، صفحات 216 - . 218 ( 2 ) آقای پ . ژ . دومناشه . |