و فلسطين سه ميليون كتاب را آتش زدند ( 1 ) تركان در مصر كتابسوزی‏
كردند ( 2 ) سلطان محمود غزنوی در ری كتابسوزی كرد ( 3 ) مغول كتابخانه‏
مرو را آتش زدند ( 4 ) زردشتيان در دوره ساسانی كتابهای مزدكيه را آتش‏
زدند ( 5 ) اسكندر كتب ايرانی را آتش زد ( 6 ) روم آثار ارشميدس‏
رياضيدان معروف را طعمه آتش ساخت ( 7 ) بعدا درباره آتش سوزی‏
كتابخانه اسكندريه وسيله مسيحيان بحث خواهيم كرد .
جرج سارتون در تاريخ علم ميگويد : پروتا گوراس سوفسطائی يونانی در يكی‏
از كتابهای خود درباره حق و حقيقت بحث كرد و گفت : و اما خدايان نمی‏
توانم بگويم هستند و نمی‏توانم بگويم نيستند . بسيار چيزها است كه ما را
از فهم اين مطلب مانع ميشود . اولين آنها تاريكی خود موضوع است ، و
ديگر اينكه عمر آدمی كوتاه است " ( 8 ) .
سارتون ميگويد : " همين مطلب باعث شد كه كتابهای او را در سال چهار
صد و يازده پيش از ميلاد در وسط ميدان شهر سوزاندند و اين نخستين نمونه‏
ثبت شده كتابسوزی در تاريخ است " ( 9 ) .
و اما داستان ممنوع بودن تاليف و تصنيف در جهان اسلام كه در آغاز

پاورقی :
( 1 ) تاريخ تمدن اسلام‏ج 3 صفحه . 65
( 2 ) تاريخ تمدن ويل دورانت جلد 11 صفحه . 224
( 3 ) جرجی زيدان ، تاريخ تمدن اسلام جلد 3 صفحه . 66
( 4 ) ويل دورانت تاريخ تمدن جلد 11 صفحه . 315
( 5 ) كريستن سن ، ايران در زمان ساسانيان ، صفحه 385 ايضا تمدن ايرانی‏
بقلم جمعی از خاورشناسان .
( 6 ) الفهرست ابن النديم ، چاپ قاهره صفحه . 351
( 7 ) الفهرست صفحه . 386
( 8 - 9 ) تاريخ علم ، ترجمه احمد آرام صفحه . 271

324