خود را احياء كنند ولی نكردند ، بلكه بيشتر به آن پشت كردند و به اسلام‏
رو آوردند ، چرا چون آنها اسلام را با عقل و انديشه و خواسته های فطری خود
سازگار می‏ديدند . هيچگاه خيال تجديد آيين و رسومی را كه سالها موجب‏
عذاب روحی آنان بود در سر نمی پروراندند و اين سنتی است كه طبق شهادت‏
تاريخ در طول اين چهارده قرنی كه اسلام به ايران آمده است همچنان باقی و
پا برجاست ، و اگر ملاحظه می‏كنيد كه افراد معدود معلوم الهويه‏ای در اين‏
روزگار و احيانا زمانهای گذشته سخن از تجديد آيين و رسوم قديم به ميان‏
آورده اند ، نبايد آنها را به حساب ملت ايران آورد ( 1 ) چه ايرانيان‏
همان طور كه پس از اين نيز مفصلا شرح خواهيم داد بارها نشان داده اند كه‏
از خود اعراب ، اسلام را با روحيات خود سازگارتر دانسته اند و دليل آن ،
اينهمه خدمات صادقانه ای است كه آنان در طول اين چهارده قرن به اسلام و
قرآن نموده اند خدماتی كه با اخلاص و ايمان عجيبی همراه بوده است و ما
به ياری خدا در صفحات آينده شرح نسبتا جامعی پيرامون برخی از خدمات‏
ارزنده آنان خواهيم داد تا همگان بدانند كه ملت ايران چگونه با جان و دل‏
آيين مسلمانی را پذيرفته و آنرا موافق با عقل و انديشه و تنها پاسخگوی‏
خواسته های وجدانی خود دانسته است و همين حقيقت است كه ما را به ياد
فرمايش پيغمبر اكرم صلی الله عليه و آله و سلم می‏اندازد كه فرمود : "
بخدا قسم من روزی را می‏بينم كه همين

پاورقی :
( 1 ) خوشبختانه از آغاز اسلام تاكنون هر وقت كسانی به بهانه تجديد
آيين و رسوم كهن ايران سر و صدايی به پا كرده‏اند ، با عكس العمل شديد
ملت ايران روبرو گرديده اند به طوری كه بها فريدها و سنبادها و بابك‏ها
و مازيارها به دست كسانی چون ابو مسلم و افشين ايرانی و سربازهای بی‏
شمار همين كشور تار و مار شدند . ولی معلوم نيست چرا نغمه سازان استعمار
اينهمه سركوب كنندگان نهضتهای ضد اسلامی را ناديده می‏گيرند ، و تنها
كسانی چون بابك را به حساب ملت ايران می‏آورند ، همان بابكی كه وقتی‏
می‏خواست به ارمنستان فرار كند به او گفته شد هر جا بروی خانه خودت‏
می‏باشد ، چه تو زنها و دخترهای بی شماری را آبستن كرده ای و از بسياری از
آنان بچه داری . ( كامل ابن اثير ) .

110