معلوم نيست . اعدادی كه مورخان ايران و عرب آوردهاند مبنای صحيح ندارد، ولی ظاهرا همه روسا در اين مكان عرضه هلاك شدند . چنانكه پس از اينواقعه كه حكم كشتار عموم مزدكيان صادر شد افراد اين فرقه چون رئيس مطاعنداشتند پراكنده گشتند و در مقابل دشمنان خود ايستادگی نيافتند ، همهمضمحل شدند ، دارايی آنها ضبط و كتب دينی سوخته شد . . . از اين وقت بهبعد مزدكيه حكم فرقه سری پيدا كرد و به اين صورت حيات خود را دوام داد، و بعد از ساسانيان هم در عهد اسلام بارها خودنمايی كرد ( 1 ) .دين مزدك به وسيله نيروی نظامی و اعمال زور و خشونت فوق العاده برحسب ظاهر درهم كوبيده شد ، ولی مانند آتشی در زير خاكستر همچنان باقیبود . مسلما اگر اسلام ظهور نمیكرد آيين مزدكی به واسطه خاصيت اشتراكیبار ديگر بروز میكرد و زبانه میكشيد ، زيرا علل و موجباتی كه موجبپيدايش آن مذهب و گرايش سريع و عجيب مردم به آن بود ، همچنان باقیبود . دين مزدك از نظر اصول فكری و اعتقادی درباره جهان و خلقت و انسان، از دين زردشتی چيزی كسر نداشت ، در همان سطح بلكه اندكی بالاتر بود ،از اين نظر جاذبهاش از ساير اديان موجود كمتر نبود ، و از نظر تعليماتاجتماعی در جهت عكس آيين زردشتی بود كه همواره طرفدار اقويا و صاحبانقدرت است و از اين جهت در ميان توده مردم جاذبه ای نيرومند داشت .اثر زور و اعمال خشونت موقت است ، عامل اصلی انقراض مزدكيان اسلامبود ، اسلام كه دين توحيدی بود ، يك سلسله اصول و مبانی خاص در باره خداو خلقت و انسان و حيات آورد كه با عقائد مزدكی قابل قياس نبود و درتعليمات اجتماعی خود بر عدل و مساوات و برابری افراد و نژادها تكيه كرد، پاورقی : ( 1 ) همان كتاب ، صفحات 384 - . 386 |
کلیه حقوق این سایت محفوظ می باشد.
طراحی و پیاده سازی: GoogleA4.com | میزبانی: DrHost.ir