اختيار گرديد كه ما بين دو راه خطا و صواب هر يك را بخواهد انتخاب‏
نمايد ( 1 ) .
البته در گاتاها كه يك سلسله مناجاتهای منظوم است مطلب به اين‏
صراحت كه جان ناس می‏گويد نيست ، از بعضی آيات گاتاها همين مطلب‏
استفاده می‏شود و از بعضی آيات ديگر خلاف اينها ، و به همين جهت در
اينكه همه گاتاها از زردشت باشد ترديدی هست . خود آقای جان ناس بالاخره‏
مردد است كه واقعا زردشت اهورامزدا را خالق " انگرامئنيو " ( اهريمن‏
) می‏دانسته است و يا كاشف آن . لهذا می‏گويد :
. . . نصوص كتب زردشتی درباره حد مسؤوليت اهورامزدا در مسئله ايجاد
روح شرير ( اهريمن ) بسيار مبهم و غير مشخص است و معلوم نيست كه "
انگرامئنيو " يعنی روان پليد هم از روز ازل با اهورامزدا متفقا به وجود
آمد يا آنكه اهورامزدا بعدا او را آفريده است به عبارت ديگر : آيا
اهورامزدا روان ناپاك اهريمنی را خلق كرد يا آنكه " انگرامئنيو "
موجودی بود پليد و مزدا او را كشف فرمود ، از اينرو هر جا كه خوبی بود
بدی را در مقابل معين ساخت و هر جا كه روشنايی بود تاريكی را در برابرش‏
پديدار نمود ( 2 ) .
جوزف گئر در كتاب دينهای بزرگ مدعی است كه : پس از آنكه زردشت به‏
دربار گشتاسب در بلخ رفت و ميان او و دانايان دربار گشتاسب بحث و
گفتگو شد از او پرسيدند : اين آفريدگار بزرگ كيست ؟ جواب داد : اهورا
مزدا پروردگار دانا و فرمانروای بزرگ جهان .
- تو بر آنی كه او همه چيزهای جهان را آفريده است ؟
- او هر چيز را كه نيكو است آفريده است ، زيرا اهورامزدا جز نيكويی‏
به كاری توانا نيست .

پاورقی :
( 1 ) و ( 2 ) تاريخ جامع اديان صفحه‏ء 306 - . 308

227