رسول اكرم صلی الله عليه وآله وسلم آنان را به تحصيل علم و به خصوص‏
فلسفه تشويق می‏نمود كه از آن جمله فرموده است : " علم بياموزيد اگر چه‏
در چين باشد " . " حكمت گمشده مؤمن است از هر كه بشنود فرا می‏گيرد و
اهميت نمی‏دهد كه كی آن را گفته است " . " آموختن علم بر هر زن و مرد
مسلمان واجب است " .
" از گهواره تا گور دانش بياموزيد ( 1 " .
آقای دكتر زرين كوب می‏نويسد :
توصيه و تشويق مؤكدی كه اسلام در توجه به علم و علما می‏كرد از اسباب‏
عمده بود در آشنايی مسلمين با فرهنگ و دانش انسانی ، قرآن مكرر مردم را
به تفكر و تدبر در احوال كائنات و به تامل در اسرار آيات دعوت كرده‏
بود ، مكرر به برتری اهل علم و درجات آنها اشاره نموده بود ، و يكجا
شهادت " صاحبان علم " را تالی شهادت خدا و ملائكه خوانده بود كه اين‏
خود به قول امام غزالی در فضيلت و نبالت علم كفايت داشت . بعلاوه بعضی‏
احاديث رسول كه به اسناد مختلف نقل می‏شد ، حاكی از بزرگداشت علم و
علماء بود . و اين همه با وجود بحث و اختلافی كه درباب اصل احاديث و
ماهيت علم مورد توصيه در ميان می‏آمد ، از اموری بود كه موجب مزيد رغبت‏
مسلمين به علم و فرهنگ می‏شد و آنها را به تأمل و تدبر در احوال و تفحص‏
و تفكر در اسرار كائنات برمی‏انگيخت . از اينها گذشته پيغمبر خود نيز در
عمل ، مسلمين را به آموختن تشويق بسيار می‏كرد . چنانكه بعد از جنگ بدر
هر كس از اسيران كه فديه نمی‏توانست بپردازد ، در صورتی كه به ده تن از
اطفال مدينه خط و سواد می‏آموخت آزادی می‏يافت . همچنين به تشويق وی بود
كه زيدبن ثابت

پاورقی :
( 1 ) ترجمه تاريخ تمدن ، صفحه . 207

449