کتابخانه الکترونيکي انهار

نمی‏توانيم با طبقات پايين آنچنان رفتار كنيم كه شما می‏كنيد ، ما معتقديم‏
امر خدا را در رعايت طبقات پايين اطاعت كنيم و اهميت ندهيم به اينكه‏
آنها امر خدا را درباره ما اطاعت می‏كنند يا نمی‏كنند ( 1 ) .
محققين و مورخين غربی كه به منابع مختلف تاريخی از يونانی و رومی و
سريانی و ارمنی و عربی دست يافته‏اند ، بعلاوه حفريات اخير كمك فراوانی‏
در كشف حقايق تاريخی به آنها كرده است ، اتفاق نظر دارند كه نظام‏
طبقاتی ايران ريشه قديمی تر دارد . كريستن سن كه به همه اين منابع دست‏
داشته و مدت سی سال در تاريخ ايران در زمان ساسانيان كار كرده است و
شايد تاكنون هيچكس به پای او نرسيده باشد ، در مقدمه كتاب ( 2 ) و
همچنين در فصل دوم كتاب خود ( 3 ) مفصل در اين باره بحث می‏كند ، طالبان‏
می‏توانند به آن مراجعه نمايند .
كريستن سن مدعی است كه اصطلاح متداول مورخين اسلامی تحت عنوان "
العظما " و " اهل البيوتات " و " الاشراف " كه از شخصيتهای آن عهد
و يا دوره‏های بعد ياد شده است ، ترجمه ادبی كلمات پهلوی : " و
اسپوهران " و " ازاذان " و " بزرگان " است ( 4 ) .
ما بحث خود را با استفاده از تحقيقات كريستن سن و ديگران به نظامات‏
اجتماعی ايران در زمان ساسانيان اختصاص می‏دهيم .
كريستن سن در فصل هفتم كتاب خود ، تحت عنوان " نهضت مزدكيه " ،
احوال اجتماعی ايرانيان ، طبقات جامعه ، خانواده ، حقوق مدنی ايران را
به عنوان مقدمه مورد بحث قرار می‏دهد ، می‏گويد :
جامعه ايرانی بر دو ركن قائم بود : مالكيت و خون ( نژاد ) .

پاورقی :
( 1 ) كامل ابن اثير ، جلد 2 ، صفحه 319 - . 320
( 2 ) صفحات 29 - 36 از ترجمه فارسی .
( 3 ) صفحات 117 - . 161
( 4 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحه 339 - . 341