هست و میبايست نباشد و چون هست پس ، از يك موجود پليد ناشی شده است. از نظر اسلام همه اشياء با دست قدرت خداوند به وجود آمده است و هر چهآفريده خوب و نيك آفريده است : « الذی احسن كل شیء خلقه ( 1 ) " ربناالذی اعطی كل شیء خلقه ثم هدی »" ( 2 ) . قلمرو شيطان از نظر اسلام تشريع است نه تكوين . يعنی شيطان فقط میتواندفرزند آدم را وسوسه كند و به گناه تشويق كند شيطان بيش از حد دعوت كردنسلطه و قدرتی بر انسان ندارد " « و ما كان لی عليكم من سلطان الا اندعوتكم فاستجبتم لی »" ( 3 ) . ماهيت شيطان هر چه باشد ، انسان بودن انسان به اين است كه صاحب عقلو اراده و قوه انتخاب است . انتخاب وقتی ممكن است كه در مرحله اولعقل و تشخيصی باشد و در مرحله دوم دو راه ممكن در جلو انسان باشد ، هركدام از اين دو ركن اگر نباشد اختيار و انتخاب و در واقع انسانيتی دركار نيست : " « انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج نبتليه فجعلناه سميعابصيرا انا هديناه السبيل اما شاكرا و اما كفورا »" ( 4 ) . وسوسه نفس اماره و شيطان شرط اختيار و انتخاب و انسانيت انسان است، همانطوری كه دعوت به خير هست و الهامات خير هست ، بايد وسوسه شرهمباشد تا انسان يكی از اين دو را " انتخاب " كند و گامی در راهانسانيت كه راه انتخاب و اختيار است بردارد به قول مولانا :
پاورقی : ( 1 ) سوره سجده آيه . 7 ( 2 ) سوره طه ، آيه . 50 ( 3 ) سوره ابراهيم ، آيهء . 22 ( 4 ) سوره دهر ، آيهء 2 و . 3 |