النحو بفارس و ختم بفارس " يعنی نحو از فارس بوسيله سيبويه آغاز گشتو در فارس با رفتن ابوعلی فارسی پايان يافت . بديهی است كه در بيان بالامبالغه به كار رفته است . 11 - عبدالقاهر جرجانی ، اديب نحوی لغوی معانی بيانی معروف ، بيشترشهرت عبدالقاهر در فن بلاغت يعنی معانی و بيان است ، در عين حال ازنحويين نيز بشمار ميرود . از عبدالقاهر كتابهای نفيسی در علم بلاغت دردست است كه ارزش خود را هنوز هم حفظ كردهاند از قبيل : اسرارالبلاغه ،دلائل الاعجاز ، اعجازالقرآن و غيره وی در سال 471 يا 474 در گذشته است .علاوه بر اين افراد كه نام برديم گروه ديگری از اكابر نحويين ، ايرانیميباشند و بطور اشاره و مختصر نامشان را ميبريم ، از قبيل : خلف احمر درقرن دوم . و ابوحاتم سجستانی و ابن سكيت اهوازی شيعی و ابن قتيبه دينوری صاحبكتابهای نفيس : ادب الكاتب ، المعارف ، عيون الاخبار و غيرها ، وابوحنيفه دينوری كه علاوه بر جنبه ادبی مردی حكيم و رياضیدان و مورخ بودهاست و ابوبكر بن الخياط سمرقندی در قرن سوم . و حسن بن عبدالله بن مرزبان سيرافی شيرازی كه از يك خانواده مجوسی بودو پدرش عبدالله مسلمان شد . و يوسف بن حسن بن عبدالله به مرزبان سيرافیو ابوبكر خوارزمی طبرستانیالاصل و ابن خالويه همدانی در قرن چهارم .و ابومسلم اصفهانی در قرن پنجم . و نجمالائمه استرابادی معروف به رضی در قرن هفتم . و همچنين گروهی از علمای فصاحت و بلاغت اسلامی ، ايرانيند از قبيلعبدالقاهر جرجانی سابقالذكر ، و محمدبن عمران مرزبانی خراسانی شيعی متوفا371 كه گفته ميشود واضع اولی علم بيان او بوده نه عبدالقاهر جرجانی ، وزمخشری سابقالذكر ، و صاحب بن عباد طالقانی متوفا در 385 ، و سكاكیخوارزمی متوفا |