يعنی ای مردم ، ما همه شما را از يك مرد و يك زن آفريديم و شما راگروهها و قبيله ها قرار داديم تا به اين وسيله يكديگر را بشناسيد .گراميترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست . اين آيه و بيانات و تأكيدرسول اكرم صلی الله عليه و آله و طرز رفتار آن حضرت با غير اعراب و نيزقبايل مختلف عرب راه اسلام را كاملا مشخص كرد . بعدها كه در اثر تسلط امويان و سياست ضد اسلامی آنها ، عدهای از اعرابعنصر عربيت را پيش كشيدند و آتش تعصبات قومی و نژادی را بر افروختند، ساير اقوام مسلمانان بالخصوص بعضی از ايرانيان به مبارزه بانهابرخاستند و شعار اين دسته ، آيه فوق بود و خود را " اهل تسويه " يعنیطرفدار مساوات مینامند و به مناسبت كلمه " شعوبا " كه در آيه مزبورآمده است ، خود را " شعوبی " میخواندند مطابق تفسير بعضی از مفسرين وروايت امام صادق عليه السلام ، مقصود از كلمه " قبايل " واحدهايی نظيرواحد عربی است كه به صورت قبيله زندگی ميكنند و مقصود از كلمه " شعوب" واحدهای ملی است كه به صورت يك واحد بزرگتر زندگی میكنند .بنابراين وجه اينكه شعوبيه خود را به اين نام خواندهاند روشن است و اينخود میرساند كه نهضت شعوبی يك نهضت ضد تعصب عربی و يك نهضت طرفداریاز اصول اسلامی بوده است ، لااقل اساس اين نهضت چنين بوده است . اگراحيانا افراد معدودی كار خود را به ضديت با اسلام كشانده باشند دليل برضد اسلامی بودن شعوبيان نمیشود ( 1 ) . به اعتراف همه مورخين حضرت رسول اكرم صلی الله عليه و آله در مواقعزياد اين جمله را تذكر ميداد : « ايها الناس كلكم لادم و آدم من تراب لافضل لعربی علی عجمی الا بالتقوی » ( 2 ) يعنی همه شما فرزندان آدم هستيد وآدم از خاك آفريده شده است ، پاورقی : ( 1 ) درباره شعوبيه و عكس العمل افراطی برخی از آنان در مقابل نژادپرستی اعراب پس از اين توضيحاتی خواهيم داد . ( 2 ) تحف العقول ص 34 و سيره ابن هشامج 2 ص . 414 |
