نيرومند برخوردار بودهاند ، آنها نيز همه در يك درجه نبودهاند ، حتیسلمان و ابوذر در يك درجه از ايمان نيستند ، سلمان ظرفيتی از ايمان داردكه برای ابوذر قابل تحمل نيست . در احاديث زياد اين مضمون رسيده است" « لو علم ابوذر ما فی قلب سلمان لقتله » " ( 1 ) . اگر ابوذر آنچهرا كه در قلب سلمان است میدانست او را ( كافر میدانست ) و میكشت .اكنون به ذكر طبقات عرفا و متصوفه از قرن دوم تا قرن دهم میپردازيم . قرن دوم الف - حسن بصری . تاريخ عرفان مصطلح ، مانند كلام ، از حسن بصری متوفادر 110 هجری آغاز ميشود . حسن بصری متولد سال 22 هجری است . عمر هشتاد وهشت سالهای داشته و نه قسمت از عمرش در قرن اول هجری گذشته است . حسنبصری البته به نام " صوفی " خوانده نمیشده است ، از آن جهت جزء صوفيهشمرده میشود كه اولا كتابی تأليف كرده به نام " رعاية حقوق الله " كهمیتواند اولين كتاب تصوف شناخته شود . نسخه منحصر بفرد اين كتاب دراكسفورد است . نيكولسون مدعی است كه : " اولين مسلمانی كه روش حيات صوفيانه و حقيقی را نوشته حسن بصریاست ، طريقی كه نويسندگان اخير برای تصوف و وصول به مقامات عاليه شرحمیدهند : اول توبه و پس از آن يك سلسله اعمال ديگر . . . كه هر كدامبايد برای ارتقاء به مقام بالاتری به ترتيب عملی شود " ( 2 ) .پاورقی : ( 1 ) سفينةالبحار محدث قمی ، ماده سلم . ( 2 ) ميراث اسلام ، صفحه 85 ايضا رجوع شود به محاضرات دكتر عبدالرحمنبدوی در دانشكده الهيات و معارف اسلامی در سال تحصيلی 52 - 53 نكته قابلتوجه اينست كه بسياری از كلمات نهجالبلاغه در آن رساله هست ، اين نكتهبا توجه به اينكه بعضی از صوفيه سلسله اسناد خود را از طريق حسن بصری بهحضرت امير ( ع ) میرسانند بيشتر قابل توجه است و مسأله قابل تحقيق است. |
