پيمان با يكی از قبائل عرب داشتهاند نيز اطلاق ميشده است . بهر حال ابنالنديم عدهای را با قيد " مولی " نام ميبرد و بعضی را تصريح میكند كهاز بلاد ايران بودهاند . از جمله : واقدی مورخ معروف متوفا 207 ، ابوالقاسم حمادبن سابور ديلمیمتوفا در 156 ، ابوجنادبن واصل الكوفی ، ابوالفضل محمدبن احمدبنعبدالحميد الكاتب ، علان شعوبی كلينی رازی و غير اينها . البته نبايد مبالغه يا غفلت كرد و پنداشت كه ادبيات عرب از لغت ونحو و صرف و بلاغت و تاريخ و غيره يكسره بدست ايرانيان تدوين يافتهاست . در ميان ادبای عربی از اقوام ديگر نيز كه تبرز فوقالعاده داشتهانديافت ميشود كه برخی عرب و برخی اندلسی ، و برخی مصری ، و برخی شامی وبرخی كرد يا ترك يا رومی بوده اند ما در گذشته اشارهای به اين مطلبكرده و برای احتراز از تطويل بيشتر از ذكر آنها خودداری ميكنيم .در ميان كتب ادبی عربی چهار كتاب است كه از اركان ادبيات عرببشمار ميرود : ادب الكاتب ابن قتيبه دينوری ، الكامل مبرد ، البيانوالتبيين جاحظ نوادر ابوعلی قالی . از مؤلفان چهارگانه اين چهار كتاب تنها ابن قتيبه ايرانی است . مبرد، عرب ازدی است . و جاحظ عرب كنانی است . و ابوعلی قالی ، ديار بكریاست . احمد امين درضحی الاسلام از كتاب المزهر نقل میكند كه در قرن دوم هجریسه نفر پديد آمدند كه پيشوای ديگران در شعر و لغت عرب و علوم عرب بهشمار ميروند . پيش از آنها و نه بعد از آنها مانندی برای ايشان نيامدهاست ، همه هر چه دارند از اين سه نفر دارند : 1 - ابوزيد انصاری خزرجی متوفا . 215 2 - اصمعی اديب لغوی معروف متوفا در حدود . 215 3 - ابوعبيده معمربن المثنی متوفا در حدود . 210 |
