كارنامه اسلام در ايران مطالعه صفحات گذشته نشان داد : آنگاه كه اسلام عزيز به كشور محبوب ماقدم گذاشت ، كشور ما در چه وضع و چه شرائط و احوال به سر میبرد ؟ اسلاماز ايران چه گرفت و به ايران چه داد ؟ به آنچه از مطالب گذشته به حافظه سپردهايد مروری بكنيد ، میبينيداولين چيزی كه اسلام از ايران گرفت ، تشتت افكار و عقائد مذهبی بود و بهجای آن وحدت عقيده بر قرار گرديد . اين كار برای اولين بار بوسيله اسلامدر اين مرز و بوم صورت گرفت . مردم شرق و غرب و شمال و جنوب اين كشوركه برخی سامی و برخی آريايی بودند و زبانها و عقايد گوناگون داشتند و تاآن وقت رابط ميان آنها فقط زور و حكومت بود ، برای اولين بار به يكفلسفه گرويدند . فكر واحد ، آرمان واحد ، ايده آل واحد پيدا كردند ،احساسات برادری ميان آنها پيدا شد ، هر چند اين كار به تدريج در طولچهار قرن انجام گرفت ، ولی سرانجام صورت گرفت و از آنوقت تاكنون درحدود 98 درصد اين مردم چنينند . رژيم موبدی با اينكه تقريبا مساوی همينمدت بر ايران حكومت كرد و همواره میكوشيد وحدت عقيده بر اساس زردشتیگری ايجاد كند ، موفق نشد . ولی اسلام با آنكه حكومت و سيطره سياسی عربپس از دو قرن از اين كشور رخت بربست ، به حكم جاذبه معنوی و نيرویاقناعی كه در محتوای خود اين دين است در ايران و چندين كشور ديگر اينتوفيق را حاصل كرد . اسلام جلو نفوذ و توسعه مسيحيت را در ايران و در مشرق زمين به طور عمومگرفت . ما نمیتوانيم به طور قطع بگوييم اگر ايران و مشرق زمين مسيحی شدهبود چه میشد ، ولی میتوانيم حدس نزديك به يقين بزنيم كه بر سر اين كشورهمان |
