عربان با تفصيل فراوان نقل كرده است ، به همين جهت غالب مورخان اينقضيه را نمیپذيرند و آنرا افسانه میپندارند ، نابودی كتابخانه اسكندريهكه بتدريج انجام شد از حوادث غم انگيز تاريخ جهان بود " ( 1 ) .ويل دورانت مراحل تدريجی نابودی اين كتابخانه را وسيله مسيحيان درتاريخ تمدن ذكر كرده است ، علاقه مندان میتوانند بمجلدات ششم و نهم ويازدهم ترجمه فارسی تاريخ تمدن مراجعه كنند . گوستاولوبون ، در تمدن اسلام و عرب میگويد : " سوزانيدن كتابخانه اسكندريه كه آنرا بفاتحين اسلام نسبت دادهاند جایبسی تعجب است كه يك چنين افسانه موهومی چگونه در اين مدت متمادی بهشهرت خود باقی مانده است و آنرا تلقی بقبول نمودهاند . ولی امروز بطلاناين عقيده بثبوت پيوسته و معلوم و محقق گرديده است كه خود نصاری پيشاز اسلام ، همچنانكه همه معابد و خدايان اسكندريه را با كمال اهتمام منهدمنمودهاند كتابخانه مزبور را نيز ، سوزانيده بر باد دادند . چنانكه درزمان فتح اسلام از كتابهای مزبور چيزی باقی نمانده بود تا آنرا طعمه حريقسازند . شهر اسكندريه از زمان بناء آن كه در سال 332 پيش از ميلاد صورت گرفتهتا زمان فتح مسلمين يعنی تا مدت هزار سال يكی از شهرهای معظم و مهم دنيابه شمار میرفت . در عصر ملوك بطالسه تمام حكما و فلاسفه دنيا در اين شهر جمع شده مدارسو كتابخانههای مهمی تاسيس كرده بودند . ولی آن ترقيات علمی آنقدر دوامپيدا نكرد ، چندانكه در سال 48 قبل از مسيح روميان تحت سرداری " سزار" به اسكندريه حمله برده لطمه زيادی به حيات علمی آن وارد ساختند . اگرچه در سلطنت روميان دوباره اين شهر ترقی كرده اهميتی به سزا پيدا نمود ،لكن پاورقی : ( 1 ) تاريخ تمدن ، ترجمه فارسی ، جلد 11 صفحه . 219 |
