اگر سخن دكتر معين را بپذيريم ، بايد بگوييم زردشت از اين نظر اصلاحینكرده است ، پرستش ديوها در ميان آريائيان معمول نبوده تا زردشت نهیكند ولی ظاهرا اين ادعا اشتباه است و بر خلاف گفته همه محققان است . ازتاكيدات شديدی كه از زردشت در اين زمينه نقل شده معلوم میشود كه پرستشديوها معمول بوده است . در كتاب تاريخ جامع اديان ، تاليف جان ناس ، ترجمه علی اصغر حكمتپس از بحثی درباره تغييراتی كه در مفهوم كلمه " اهورا " و كلمه " ديو" در ميان هنديها و ايرانيها پيدا شده است ، میگويد : زردشت . . . بالصراحه اعلام فرمود كه اين ديوها ( معبود مغان وتورانيان ) همه ارواح شرير و زيانكارند كه با ارواح نيك و روانهای خير ونيكوكار در ستيز و آويز میباشند . آنها پدر دروغ و فريبنده نهادهای پاكمیباشند و مصدر شر و بدی و زشتكاری اند و آدميان را از پرستش اهورامزداباز میدارند . پس عبادت آنها را منع فرمود . جان ناس دعوت زردشت را در مطالب ذيل خلاصه میكند : الف - اعلام بعثت خودش و دعوت مردم به قبول پيامبری او . ب - از آن همه ارواح متعدده ( رايج و معمول در ميان مردم آن عصر )تنها يك روان خوب و نيكو كه اهورامزدا بود پذيرفته و او را بالاترين وبزرگترين خدايان دانست ، آفريدگار و دانا و برترين روانهای علوی قرارداد و بر خلاف بعضی عقايد متاخرين جماعت زردشتيان ، آن پيغمبر باستانیگفت كه بر حسب مشيت و اراده متعال اهورامزدا تمام موجودات آفريدهشدهاند و چنانكه در آيه آخرين از گاتها صراحت دارد ، اهورامزدا موجد همنور و هم ظلمت هر دو میباشد . ج - اهورامزدا اراده قدوسی علوی خود را به وسيله روحی مقدس و نيكونهاد از قوه به فعل میآورد كه او را " سپنت مئنيو " ( خرد مقدس ) |
