يافتن به زن مخصوصی كه مورد علاقه است رهايی يابند ، مگر اينكه بتواننداين اميال خود را به آزادی و بلامانع اقناع كنند . پس اين قبيل افكار رامبنای عقائد و نظريات خود قرار دادند و گفتند خداوند كليه وسائل معيشترا در روی زمين در دسترس مردمان قرار داده است تا افراد بشر آن را بهتساوی بين خود قسمت كنند ، به قسمتی كه كسی بيش از ديگر همنوعان خودچيزی نداشته باشد . نابرابری و عدم مساوات در دنيا به جبر و قهر از آنبه وجود آمده است كه هر كس میخواسته تمايلات و رغبتهای خود را از كيسهبرادر خود اقناع كند ، اما در حقيقت هيچكس حق داشتن خواسته و مال و زنبيش از ساير همنوعان خود ندارد ، پس بايد از توانگران گرفت و بهتهيدستان داد تا بدين وسيله مساوات دوباره در اين جهان برقرار شود ( 1 ). درباره شخصيت مزدك و داعيه او اطلاعات درست و قابل قبولی در دستنيست ، شهرت بيشتر مزدك به افكار اشتراكی و كمونيستی او است . كريستنسن ريشه اينگونه افكار مزدك را انديشههای اخلاقی و نوعدوستی میداند .محرك مزدك هر چه باشد و او هر هدفی از پيشنهادهای اشتراكی خود داشتهباشد ، آنچه از ناحيه تاريخی قابل بررسی است زمينه مناسب پذيرش انديشهاشتراكی در جامعه آنروز ايرانی است . كريستن سن در فصل " نهضت مزدكيه" در كتاب خود به شرح عجيب نظام طبقاتی آنروز ايران كه زمينه رواج وتوسعه دعوت مزدكی را فراهم كرد پرداخته است ، ما در بحث از نظاماتاجتماعی آنروز ايران بدان اشاره خواهيم كرد . نظامات اجتماعی آنروززمينه بسيار مناسبی برای رشد آنگونه انديشهها بوده است . آقای سعيد نفيسی در تاريخ اجتماعی ايران پس از بيانی مشروح دربارهنظام ارث پاورقی : ( 1 ) همان مدرك . |
