میگويند بانی اصلی آيين مزدكی ، مردی زردشت نام از اهل فسای شيراز بودو به نوعی مانويت دعوت میكرد مخالف كيش رسمی مانوی . اين مرد دعوتخود را در روم ظاهر كرد و سپس به ايران سفر كرد و به دعوت پرداخت درروم اين شخص به نام " بوندس " معروف بوده است . كريستن سن پس ازذكر مطلب بالا میگويد : بنابراين دين مزدك همان آيين " درست دين " است كه " بوندس "انتشار داد ، اگر اين شخص مانوی يعنی بوندس پس از شروع به دعوت جديددر روم ، به ايران رهسپار شد تا عقائد خود را تبليغ كند ، میتوان حدسیقريب به يقين زد كه اصل او ايرانی بوده است . كلمه " بوندس " شباهتیبه اعلام ايرانی ندارد ، ولی میتوان آنرا لقب اين شخص دانست . نه تنهاكتب اسلامی كه ماخوذ از " خوذای نامگ " هستند ، بلكه الفهرست هم كهمنبع ديگر داشته مؤسس فرقه مزدكيه را شخصی دانسته مقدم بر مزدك ، و درخوذای نامگ اسم او را زردشت قيد كردهاند ، و از اين جا نام فرقه "زردشتگان " پيدا شده است . . . بنابراين به طور تحقيق میتوان گفت كه" بوندس " و زردشت اسم يك شخص بوده است و زردشت نام اصلی آورندهاين دين است و اين شخص با پيامبر مزديسنان همنام بوده است . پس نتيجهاين میشود كه فرقه مورد بحث ما يكی از شعب مانويه بوده كه قرب دو قرنقبل از مزدك در كشور روم تاسيس يافته و مؤسس آن يكنفر ايرانی زردشتنام پسر " خورگان " از مردم " پسا " بوده است . . . از اشاراتمندرجه در كتب عربی چنين مستفاد میشود كه زردشت ( فسائی ) پيشوايی بودهكه دعوت او فقط جنبه نظری داشته است ، اما مزدك كه مرد عمل بوده و بهقول طبری در نزد طبقه عامه خليفه زردشت به شمار میآمده است ، رفته رفتهنام مؤسس اصلی را تحت الشعاع قرار داد و در همان عهد خود ، فرقه را بهاسم مزدكيه مشهور نمود . از اين رو در ادوار بعد مردمان پنداشتهاند |
