لغات
صفيح : بلندى ، كنايه از آسمان .
فجاج : راه وسيع .
جوّ : مكان با وسعت و بلند .
فجوه : شكاف .
زجل : صداها ، سر و صداى زياد .
سرادق : پوششى كه بر روى خانه مىافكنند .
رجيح : زلزله و نگرانى .
و تستكّ الأسماع : گوشها كر مىشوند ،
در عبارت خطبه تستك منه الاسماع است گوشها از سر و صداى زياد كر مىشوند .
خاسئه : سرگردان ، متحير .
ذللا : سهل و آسان .
اخبات : خضوع و خشوع .
موصرات : سنگينيها موصرات الآثام :
سنگينيهاى گناه .
عقب : جمع عقبه به معنى نوبت و مدت از تعاقب گرفته نشده است .
نوازع : با غين نقطهدار ، فاسد كننده و با عين بدون نقطه ، سخت و دشوار .
احن : جمع احنه به معنى حقد و كينه .
[ 742 ]
لاق : چسبيد .
اثناه : جمع ثنى ، دو چندان شدن شيئى .
رين : غلبه كردن و پوشيدن ، چرك و كثافت ،
آنچه كه بر قلب از جهالت مىنشيند .
دلح : جمع دالحه : سنگينيها ، سنگينى آب بر ابرها .
شمخ : عالى ، برتر .
فتره الظلام : سياهى آن ، در اين جا به معنى مخفى و پوشيده آمده است .
أبهم : حالتى كه در آن هدايت ممكن نيست .
تخوم : جمع تخم ، انتهاى زمين ، حد آخر آن .
ريح الهفّافة : باد ساكن ، پاكيزه و خوشبو .
ربق : جمع ربقه : حلقه ريسمان .
دوؤب : كوشش در عمل .
اسلّه : اطراف زبان .
جوار : بلند كردن صدا به دعا و تضرع .
همس : صداى آهسته .
انتضال : با تير زدن .
وشيجه : رگهاى درخت .
استهتر بالامر : به شگفت انداخت او را ، به انجام عملى تظاهر كرد ، حرص ورزيد .
شيك السعى : درجه و مرتبه كوشش .
نسخ : بر طرف كردن ، از بين بردن .
استحواذ على الشيئى : احاطه و غلبه كردن بر آن .
و اخياف الهمم : آراء مختلف ، تصميمهاى مختلف ، در اصل لغت به معناى سرازير شدن بر دامن كوه است ، در اين جا به معنى همت پست به كار رفته است مفرد اخياف ،
اخيف مىباشد .
حفد : سرعت و شتاب .
