قوله عليه السلام : و أشهد أنّ من ساواك بشىء من خلقك إلى قوله بيّناتك
اين جمله امام ( ع ) شهادت دومى است بر كافر بودن كسى كه خدا را به چيزى
[ 720 ]
تشبيه كند و يا براى او مثل و مانندى تصور كند .
عبارت حضرت اشاره به يك قياس برهانى است كه مطابق شكل اوّل آمده و كبراى قياس از كتاب خدا و صريح آيات روشن و محكم استنتاج شده است .
مقصود از « بيّنات » در كلام امام ( ع ) انبيا ( ع ) و « شواهد حجج انبياء » آيات نازله از جانب حق تعالى است . از جمله حجج شاهد ، اين سخن حق تعالى است كه مىفرمايد : قُلْ اَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذى خَلَقَ الْأَرْضَ فى يَوْمَيْنِ وَ تَجْعَلُونَ لَهُ اَنْداداً [ 9 ] أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ اَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً اُخْرى قُلْ لا اَشْهَدُ قُلْ اِنَّما هُوَ اِلهٌ واحِدٌ وَ اِنَّنى بَرىءٌ مِمّا تُشْرِكُونَ [ 10 ] .
شريك گرفتن براى خداوند كفر نمايانى است .
مقدّمه اوّل در برهانى كه از سخن امام ( ع ) استفاده مىشد ، شبيه گرفتن خداوند به مخلوقات بود ، شبيه گرفتن بدين معنى است كه براى خداوند مثل مانند تصوّر شود .
چنان كه ( پيش از اين ) دانستى برهان عقلى ، درستى شهادت بر كفر تشبيه كنندگان دادن را تصديق مىكند . زيرا تشبيه كردن خداوند به آفريدگانش ، با اين كه او از مشابهت داشتن به غير مبرّاء و پاك است ، بدين معنى است كه آنچه در گمان و خيال صانع و خالق عالم پنداشته شده است ، صانع و آفريدگار نباشد . اعتقاد به صانع داشتن غير صانع حقيقى ، كفر و گمراهى است .
[ 9 ] سوره فصلت ( 41 ) آيه ( 9 ) : بگو آيا شما به آن كه زمين را در دو روز آفريده كفر مىورزيد و براى او مثل و مانند قرار مىدهيد .
[ 10 ] سوره انعام ( 6 ) آيه ( 19 ) : بگو آيا شما گواهى مىدهيد كه با خداى يگانه خدايان ديگرى هستند .
بگو من چنين گواهيى نمىدهم ، بگو نه ، او خدايى است يگانه و از كسانى كه براى خداوند شريك قرار مىدهند بيزاريم .
[ 721 ]
