قوله عليه السلام : بلا ذمّ لمحمّد . . .

از اين كلام قصد ملامت محمّد را ندارم امام ( ع ) براى رفع هر نوع شبهه و دست‏آويزى مى‏فرمايند : ستودن هاشم به كاردانى و تجربه و مهارت دليل بدگويى از محمّد نيست بلكه به دو دليل محمّد در خور ستايش است .

اوّل آن كه محمّد براى من دوست داشتنى است ، روشن است كه امام ( ع )

[ 404 ]

بدون رضايت خدا و رسولش كسى را دوست نمى‏دارد ، خداى محمّد را رحمت كند از پارسايان و عبادت‏گران قريش بود .

دوّم آن كه محمّد ، تربيت يافته امام ( ع ) بود و در دامن آن حضرت بزرگ شده بود . همين قرابت و نزديكى محمّد نسبت به آن بزرگوار موجب دوستى و عدم بدگويى از او مى‏گرديد .

محمّد بن ابى بكر به اين دليل ربيب امام بود ، كه مادرش اسماء بنت عميس ، همسر جعفر بن ابى طالب از مهاجران حبشه است . عبد اللّه جعفر از همين اسماء به دنيا آمد . پس از آن كه جعفر در جنگ موته به شهادت رسيد ابوبكر با اسماء ازدواج كرد و محمّد از اسماء به دنيا آمد . بعد از وفات ابوبكر ،

اسماء به ازدواج امير مؤمنان درآمد . چون محمّد كوچك بود تحت تكفّل حضرت قرار گرفت . به همين دليل امام ( ع ) مى‏فرمود :

محمّد فرزند من بحساب مى‏آيد هرچند از صلب ابوبكر بدنيا آمده است .

[ 405 ]