قوله عليه السلام : و قلوب رايدة الى قوله سترها عنكم :
امام ( ع ) در اين فراز ،
منّت گذارى حق تعالى بر بندگان را توضيح مىدهد ، كه آنها را آفريده و هدايت كرده است و روزيى كه بدان قوام حيات و زندگى آنها استوار است ارزانى داشته ،
و قدرتى كه بتوانند امر معاد خود را اصلاح كنند بدانها بخشيده است . نعمتهاى الهى از همه سو آنها را احاطه كرده ، و آنها غرق در الطاف خداوند مىباشند .
پارهاى از نعمتهاى خداوندى ، پوشاندن اعمال زشت آنها ، و نيّات پليدى است كه نسبت به يكديگر دارند . چه اگر ما فى الضمير هر يك كه سراسر دشمنى ، كينه و حسد و آرزوى زوال نعمت ديگران است براى ديگران روشن باشد . يكديگر را از بين مىبرند ، و نظام اجتماعى آنها از هم گسيخته مىشود .
[ 536 ]
مقصود از موجبات منن حق تعالى ، نعمتهايى است كه باعث مىشود تا خداوند بر انسانها منّت نهد . بعضى كلمه موجبات را موجبات تلفّظ كردهاند .
بنابر اين مقصود از « منن » نعمتها و منظور از موجبات نعمتهايى است كه از طرف خداوند فرود آمده و بر بندگان ارزانى شده است منظور از موانع تندرستى و عافيت ، عواملى است كه خداوند مقرّر مىدارد تا بيماريها و زيانهايى كه به انسان مىرسد ، از ميان ببرند .
اين كه امام ( ع ) پوشيده داشتن مقدار عمر انسان را از نعمتهاى خداوندى دانسته است ، سرّش اين است كه اگر انسان مقدار زندگى و عمر خود را مىدانست ، مدام خاطرش بياد مرگ و ترس از آن مشغول مىشد . و از آباد كردن زمين و عمران آن كنارهگيرى مىكرد ، و باعث از هم پاشيدگى نظام جهان بود .
پس مخفى داشتن زمان عمر از نعمتهاى بزرگ الهى مىباشد .
