قوله عليه السلام : فما كل ذى قلب بلبيب الى قوله ببصير .
مقصود امام ( ع ) از « ذى قلب » انسان مىباشد ، و روشن است كه انسان گاهى عقل خود را از دست مىدهد و منظور از « لبّ » عقل و ذكاوت و تيزهوشى است . به كار بردن « لبّ » در مفهوم عقل و خرد ، در حقيقت آن نتيجهاى است كه از عقل و خرد گرفته مىشود . بنابراين « لبيب » آن كسى است كه از عقلش در موردى كه نياز بفكر دارد استفاده كند . به عبارت روشنتر به نتيجه عقل و خرد « لبّ » گفته مىشود نه خود عقل و بدين طريق كسانى را « سميع » و « بصير » مىگويند كه از شنيدنيها و ديدنيها پند بگيرند ، و به اصلاح امر آخرتشان بپردازند ، چنان كه خداوند متعال در اين زمينه مىفرمايد : اللَّهم ارجل يمشون بها ام اللَّهم ايد يَبْطِشُونَ
[ 647 ]
بها ام لهم اَعْيُنٌ يبصرون بها ام لهم آذان يسمعون بها [ 2 ] و باز مىفرمايد : فانها لا تعمى الابصار و لكن تعمى القلوب التى فى الصدور [ 3 ] فايدهاى كه امام ( ع ) از اين عبارت مورد نظر دارد ، وادار كردن انسانها بر عبرت گرفتن است ، تا اگر كسى از حقايق پند آموخت ، نابخرد ، ناشنوا و نابينا بشمار نيايد .
