مطلب نهم : و من لا يستقيم [ 14 ] به الهدى يجرّبه الضّلال الى الرّدى
« كسى كه هدايت او را به راه راست نكشاند گمراهى به پستىاش مىكشاند . » در توضيح اين جمله شارح مىگويد : از كلمه « هدى » روشنايى دانش و ايمان و از كلمه « ضلال » نادانى و خروج از فرمان الهى اراده شده است و معناى عبارت چنين است : هر كس را كه نور علم و ايمان و به فرمان عقل به راه خدا رهبرى نكند و او را به راه راست نكشاند ، ناچار جهل و بىايمانى او را از راه صحيح به سوى افراط يا تفريط منحرف مىكند و ملازمه اين قضيه شرطيه نيز روشن است زيرا چون لازمه وجود هدايت ، استقامت و پايدارى انسان در راه راست است ، پس نبودن استقامت به وسيله هدايت لازمهاش نبودن اصل هدايت است و چون هدايت نباشد ضلالت و گمراهى جايگزين آن مىشود و وجود
[ 12 ] تمثيل در اصطلاح منطق به قضايايى گفته مىشود كه صرفا تشبيه فردى بفردى سبب حكم گردد .
مانند فلانى در شب راه مىرود و هر كه در شب راه رود دزد است پس فلانى دزد است .
[ 13 ] مشهورات : قضايايى است كه زبانزد همه است ولى حقيقت ندارد .
[ 14 ] در متن خطبه عبارت چنين است : و من لم يستقم بدون ( ى ) دوم .
[ 102 ]
ضلالت هم انسان را به سياهچالهاى پستى مىكشاند و به دوزخ سرازير مىكند .
