قوله عليه السلام : « فطرت بعنانها . . . »
در كلام امام ( ع ) « كه با شهپر فضيلت پرواز كرده ، و در ميدان مسابقه از همگان گوى سبقت را ربودم » ضمير « بعنانها » و « برهانها » به فضيلت بر مىگردد .
هر چند كلمه فضيلت در عبارت نيامده ، ولى در ضمن معناى جمله در نظر گرفته شده است . در اين جا لفظ « طيران » را براى سبقت گرفتن عقلى استعاره آوردهاند ،
زيرا پرواز و پيشتازى عقل در معناى سرعت شركت دارند .
دو واژه « عنان » و « رهان » كه از ويژگيهاى اسب مسابقهاند ، در عبارت حضرت براى فضيلتى كه با آن نفس انسان كامل مىشود استعاره آمده است . فضايل نفسانى را به اسب مسابقه تشبيه كرده است و جهت مشابهت اين بوده : صحابه كه خداوند از آنها خوشنود باد كسب فضيلت مىكردند ، تا بدان وسيله خوشنودى خداوند و سعادت جهان ابدى را به دست آورند ، و در اين جهت بر يكديگر سبقت مىگرفتند ، مانند اسبهاى مسابقه . با توجه به اين كه آن
[ 205 ]
حضرت كاملترين درجه فضيلت را نسبت به ديگران داشت ، چنان بود كه در اين ميدان هيچ كس به گرد او نرسيده بود ، بدين سبب استعاره زيباى پرواز را به كار بردهاند ، و دو لفظ « عنان » و « رهان » را كه از ويژگى اسب مىباشد به كنايه آوردهاند . در اين جا شرح بخش نخستين خطبه پايان مىگيرد .
