قوله عليه السلام : أما و اللّه ان كنت لفى ساقتها . . . و لا خفت :
« هان ، توجّه داشته باشيد ، بخدا سوگند ، من از جمله پيشتازان در جنگ بودم » اين عبارت امام ( ع ) در بيان فضيلت و برترى خود بر ديگران آمده ، و از پيشگامى كارزار با دشمنان بيان مىكند و اين كه آن قدر ايستادگى كرده تا مشركان بكلّى شكست خورده و فرار كردهاند و در اين رويارويى ناتوانى و ترسى از خود نشان نداده است .
ضمير « ها » در كلمه « ساقتها » به پيشقراولان و جلوداران دشمنان اسلام كه بجنگ مىآمدهاند باز مىگردد . هر چند به طور آشكار در عبارت از آنها يادى به ميان نيامده ، ولى از معناى جمله اين مفهوم به دست مىآيد . معناى روشن سخن اين كه ، در دفع مهاجمان ، با اين كه در آن زمان نيرومند و آغازگر جنگ بودند ،
پيشگام بودم و ايستادگى كردم ، تا مهاجمان بكلى منهدم و فرارى شدند و از جماعت مشرك فردى باقى نماند جز اين كه بر او غلبه يافتم و پيروز شدم .
[ 159 ]
« سوق » به دو معنى آمده ، يكى طرد كردن و شكست دادن ، كه منظور حضرت از اين عبارت همين معنى است . دوّم ، راندن به سوى ديانت و ارشاد ، و چون مقصود حضرت از جنگ جز هدايت كردن به دين ، چيزى نبوده و از سويى هدايت و ارشاد مردم ممكن نبوده مگر به وجود پيامبر و روشن شدن راه حق ،
بنابر اين دور كردن و طرد ساختن دشمنان دين ، تا شكست كامل مشركان ، به جهت حمايت پيامبر و دفاع از حوزه ديانت امرى واجب و لازم شده است . البتّه نه بدين معنى كه جنگ كردن و شكست دادن جمعيّتها ذاتا مطلوب باشد ، بلكه هدف به كمال رسيدن هدايت است كه هدف وجودى پيامبر بوده است .
