می‏رود يا بالا می‏آيد ، يا به كلی چيزی از ارزش می‏افتد . مثلا جنسی كه در
ايران توليد و در كشور ديگری مصرف می‏شود ، اگر امنيت راه از بين رفت ،
قهرا قيمت آن سقوط می‏كند . فرض كنيد در ايران ترياك توليد می‏شود و در
تركيه مصرف می‏كنند و در ايران هم هيچ مصرف ندارد ، و در اينجا قيمتش‏
مثلا كيلويی هزار تومان است . يكمرتبه مانع خروج آن شدند . آيا ديگر
ترياك ارزش ندارد و فقط همان اجازه يعنی مانع نبودن از طرف دولت است‏
كه به آن ارزش می‏دهد ؟ ! يعنی ارزش مال آن اجازه است نه مال ترياك ؟
! يا ارزش مال شی‏ء است ولی وقتی كه موجبی پيدا شد . ارزش را بالا می‏برد
يا پائين می‏آورد . يا مثلا شما خانه‏ای را مالك هستيد . در نزديكی خانه‏
شما مؤسسه‏ای مثل حمام يا يك واحد سر و صدادار تأسيس می‏شود ، قيمت خانه‏
شما را می‏آورد پائين . يا بر عكس اتوبانی كشيده می‏شود ، ارزش خانه شما
را می‏برد بالا . اينها علل و عوامل است . ارزش مال عين است . قيمت عين‏
را اموری غير از كار گاهی می‏برد بالا گاهی می‏آورد پائين ، نه اينكه ارزش‏
مال آن اجازه است . اگر شهرداری اجازه ساختمان [ در زمينی ] را گرفت ،
چون جلوی استيفای منافع از اين عين را گرفته قهرا قيمتش می‏آيد پائين ،
نه اينكه اصلا قيمت ، مال آن اجازه است .
- اگر شهرداری اين اجازه را بگيرد ، منابع طبيعی هم بگيرد . . .
اگر كمونيستی شود و همه مالها را بگيرند ، بديهی است كه همه اموال از
ارزش می‏افتد . اين كه دليل نشد .
علت اينكه شما می‏گوئيد اگر شهرداری اجازه بنا را بگيرد ، ارزش زمين‏
صفر نمی‏شود اين است كه مصارف ديگری دارد اما اگر اختيار

63