مسئول بودن و ضامن بودن . يكی از كسانی كه مسئول مال مردم است غاصباست . يعنی اگر كسی مال ديگری را عدوانا تحت استيلای خودش قرار دهدمسئول اين مال است . برای غاصب سه حكم است : اول اينكه غصب كردن واستيلای عدوانی بر مال غيره ، حرام است . دوم واجب است كه فورا مالمردم را به صاحبش رد كند . اين دو را حكم تكليفی میگويند . يك حكم وضعیهم دارد . حكم وضعی آن اينست : مادامی كه مال در استيلای غاصب است اگرمال تلف بشود ، مسئول اين مال ، غاصب است ولو اينكه عمدا هم مال راتلف نكرده باشد . چنانچه مال در دست او بوده و تلف شده ، حتی اگرتقصيری هم نكرده و بلكه حد اكثر رعايت حفظ آن را نيز به عمل آورده بازدر اينجا غاصب ، ضامن است . مثلا اگر اتومبيلی را به زور از كسی غصب كند و بخواهد از آن نگهداریكند و كمال مراقبت را هم بكند ولی اتفاقا اين اتومبيل را دزد ببرد ، دراينجا غاصب ضامن است . پس غاصب مطلقا ضامن است ولو اينكه تقصيری همدر اتلاف مال نداشته باشد ، بلكه منتهای رعايت را هم كرده باشد . و حتیالغاصب يؤخذ با شق الاحوال ، يعنی غاصب به سختترين احوال هم گرفتهمیشود . يعنی اگر كسی مال ديگری را غصب كرده و وقتی كه میخواهد مال رابرگرداند ، يك وضعی است كه بايد خسارت خيلی زيادی را متحمل شود تابتواند اين مال را به صاحبش رد كند ، بايد اين خسارت را هم متحمل بشود. مثلا مالی را برداشته و برده و حالا اگر بخواهد پس بدهد بايد خرج بسيارزيادی بكند تا بتواند آن را به صاحبش برساند . چند برابر آن مال را بايدخرج كند . شارع میگويد بايد خرج كند چون |