كلی سود ندارد . 2 - ربا قرض است و قرض نمیتواند سود داشته باشد ما خودمان روز اول كه در اين زمينه صحبت میكرديم ، نظرمان بر ايناساس نبود كه سرمايه از آن جهت كه سرمايه است سود ندارد . به عقيده مااين توضيحات هم نمیتواند درست باشد . يعنی نه اجاره بر ميزان استهلاكسرمايه است ، و نه مضاربه را به اين شكل میشود توجيه كرد . ما مسئلهحرمت ربا را بر اين اساس بيان كرديم كه ماهيت ربا قرض است ، و قرضاز آن جهت كه قرض است نمیتواند سود داشته باشد . يعنی وام نمیتواندسود داشته باشد . معتقد بوديم كه سرمايه میتواند سود داشته باشد اما درحالی كه در جريان است . حالا هر نوع جريانی ، بازرگانی يا غير بازرگانی .يعنی وجود عينی سرمايه كه در جريان است میتواند سود داشته باشد . قاعدهطبيعی هم اين است كه وجود عينی سرمايه در وقتی كه در جريان است و سوددارد ، ملك هر كسی باشد ، سود متعلق به اوست . در مضاربه ، سرمايه از ملك صاحب سرمايه خارج نشده . ملك اوست و درجريان است . اگر سود دارد ، در سود سهيم است . زيان هم اگر دارد متوجهاو است و به عامل مربوط نيست . اما طبيعت قرض اينست كه من تمليك بهشما میكنم به ضمان . يعنی مال خودم را تمليك میكنم به شما و عهده شما رامديون خودم قرار میدهم . از همان ساعتی كه تمليك كردم ، وجود عينی آنمال ملك شماست نه ملك من . و به همين دليل زيانی كه بر اين مال واردمیشود ، بر شما كه قرض گيرنده هستيد وارد است ، و اگر به |