مصرف كننده ( تجارت ) . پس اصل معامله ، معاوضه جنس به غير جنس است . اما معامله جنس به جنس به دو صورت است : بلا زياده و مع الزياده .معامله مثل به مثل بلا زياده همان قرض است كه حاجت به آن پيدا میشود ومع الزياده ربا است . در ربا چون كسی كه قرض میكند به خاطر احتياج و نقصان درآمد از خرجقرض میكند ، پس اگر كسی عايديش ده و خرجش بيست باشد و ده ديگر را باربا اخذ كند به اينكه روزی " دو " به عنوان ربا به قرض دهنده بدهدقهرا قسمتی از مال قرض گيرنده به عنوان ربا به قرض دهنده تعلق خواهدگرفت و هر چه بگذرد بيشتر ، تا جائی كه تمام درآمد قرض گيرنده به قرضدهنده تعلق میگيرد . نتيجه اينكه قرض دهنده هم مالك مبلغی است كه خودتوليد كرده و هم مالك مبلغی است كه قرض گيرنده توليد كرده است ، وقرض گيرنده مالك هيچ چيز نيست ، مال او مساوی صفر است ، و اين عينظلم و استثمار است . جواب اينست كه اولا نقض میشود به مال الاجاره . اگر كسی در آمدش بهقدری است كه فقط خرج روزانهاش را كافی است ، و وافی به مال الاجارهنيست ، لازمهاش اين است كه تدريجا تمام در آمدش مال موجر باشد در حالیكه اصل عين نيز به موجر تعلق دارد . همچنين نقض میشود به كسی كه درآمدشوافی به خرجش نيست و تدريجا نسيه عادلانه میكند يا قرض الحسنه میگيرد ،میرسد كارش به جائی كه تا چند سال تمام در آمدش تعلق میگيرد به طلبكار. البته ميان ربا و اجاره از يك طرف و قرض الحسنه و نسيه |