زياده بگيرد . 19 - لغت ربا كه استعمال میشده است آيا تنها مفهوم زياده را دارديعنی زياده يك جنس از مثل خودش در كيل و وزن ، يا مقصود زياده درماليت و افز ايش ثروت به وسيله قرض يا معامله نسيه است ؟ اگر معنیدوم را در نظر بگيريم همچنانكه در ربای قرضی هست ناچار ربای معاملی رابايد محصور كنيم به مورد نسيه از يك طرف كه فائده نيز عايد طرف نقدباشد و در اين صورت است كه به طور حتم بايد بگوئيم ربای معاملی بهواسطه حريم ربای قرضی تحريم شده است ، و الا يا بايد قبول كنيم كه نظراسلام در ربای قرضی فقط به اين بوده است كه مال قرض داده شده نسبت بهآنچه پس گرفته میشود افزايش كمی نداشته باشد ( و قطعا اينطور نيستزيرا ملاك جر نفع است و نظر به منفعت است ) و در اين صورت ربای اسلامیحتی در قرض نيز جنبه اقتصادی ندارد و با ربای اقتصادی اشتراك لفظی دارد. و يا بايد قبول كنيم كه ربای قرضی اسلامی و ربای معاملی اسلامی اشتراكلفظی دارند . به هر حال بحث در اينكه آيا اطلاق ربا در فقه در باب قرضو در باب معامله به اشتراك لفظی است يا معنوی بحث جالبی است و بايدحتما طرح شود . 20 - مجموع راههای فرار از ربا : 1 - بيع شرط . با دخالت حاكم قابل تصحيح است . 2 - رهن تصرف . 3 - منتقل كردن منافع به وسيله يك معامله و شرط در آن معامله منتقلكردن اصل را به برابر خود و آن به سه نحو است : |