د - از حديث علی بن جعفر كه در جلد دوم عروه صفحة 49 در باب فروختنمبيع به ثمن اولی نقل میكند و از جمله نهج البلاغة : « سيفتنون باموالهم ». . . و از حديث كافی در باب آداب التجاره از حضرت امير ( ع ) كهفرمود : « ان الربا فی هذه الامة اخفی من دبيب النمل علی الصفا » ، و ازحديث نبوی كه در وسائل هست كه حضرت رسول فرموده در آخر الزمان همهمردم گرفتار ربا میشوند و لا اقل غبار ربا به آنها میرسد ، و از آنچه درقرآن در قصه اصحاب سبت آمده ( قصه ايوب و زنش نافذ نيست ) و از بعضیادله نقلی ديگر میتوان استفاده كرد كه اين حيلهها مرغوب عنه شارع است .ه - حيله اگر به شكل خروج از موضوعی به موضوعی ديگر باشد مانعی ندارد ،اما اگر به شكل زمين زدن غرض قطعی مولی باشد قطعا اشكال دارد . حفظ غرضاحتمالی لازم نيست ولی حفظ غرض قطعی به حكم كل ما حكم به العقل حكم بهالشرع و اينكه الواجبات الشرعية الطاف فی الواجبات العقلية لازم است .اصوليين تفويت قدرت را اشكال میكنند . 22 - مسائل لازمی كه بعدا بايد بحث كنيم : الف - اسلام چه چيزی به جای ربا گذاشته است ؟ رجوع شود به نمره 7.ب - آيا تحريم مطلق ربا حتی ربای انتاجی مستلزم اين است كه نظاماقتصادی اسلامی يك نظام سوسياليستی باشد ؟ رجوع شود به نمره 8.ج - آيا از اينكه قرآن مطلق ربا را در مقابل صدقه گذاشته است میتواناستنباط كرد كه در جای همه رباها میخواهد تعاون و |