کتابخانه الکترونيکي انهار

واجب تعالی ، قيامشان به واجب تعالی ، قيام صدوری است .

علم واجب تعالی علم فعلی است

سپس شيخ وارد آن مطلبی می‏شود كه ما قبلا توضيح داديم . گفتيم كه علم بر
دو قسم است : علم فعلی و علم انفعالی . علم انفعالی آن است . كه معلوم‏
مقدم بر علم است و علم حاصل از معلوم است ، و قهرا عالم متأثر از يك‏
شی‏ء خارجی است. علمهائی كه ما معمولا از اشياء داريم ، علم انفعالی است.
نوع ديگری از علم داريم كه آن علم فعلی است . علم فعلی آن جائی است‏
كه نفس صورتی را پيش خود خلق می‏كند و نقشه‏ای را طرح می‏كند و آنگاه‏
براساس اين نقشه ، معلوم و معقول خودش را ايجاد می‏كند . در علوم عملی‏
معمولا اين‏جور است .

آفرينندگی انسان از علم فعلی است

مسأله آفرينندگی كه برای نفس انسان است كه می‏تواند چيز نو بيافريند ،
چه در خيال و چه در عقل ، از همين است . معمولا كارهای هنری انسان و
كارهای صنعتی انسان از نوع خلاقيت و آفرينندگی است ، يعنی هنرمند چيز
زيبائی را كه وجود ندارد خلق می‏كند . در هنر و ادبيات می‏گويند كه ما دو
نوع ادبيات و هنر داريم : ادبيات و هنر رئاليستی كه فقط منعكس كننده‏
آن واقعيتهائی است كه در خارج است . مثل نقاشی كه طبيعت را آن چنان كه‏
هست رسم می‏كند . علم اين نقاش علم فعلی است . يعنی آنچه را كه به طور
دقيق ديده است ، نقاشی كرده است . فرقش با ديگران در اين جهت است كه‏
چشم نقاش دقيق است ، جزئيات را می‏بيند ، و بعد هم اين هنر را دارد كه‏
مطابق با آنچه می‏بيند ترسيم می‏كند و نقاشی می‏كند . حالتش حالت يك نفر
عكس‏بردار است .
يك شاعری كه طبيعت را وصف می‏كند ، باز هم طبيعت را آن چنان كه‏