فصل اول - قسمت سوم تناهی علل قابلی بيانی كه در گذشته عرض شد در مقام اثبات علت نهائی درباب عللفاعليه بود ، و برهانی كه برهان وسط و طرف خوانده میشود ( توضيح داده شد) . در سطر اول اين فصل گفته بودند فی تناهی العلل الفاعلية والقابليةيعنی بحث در تناهی علل است اعم از علل فاعلی و علل قابلی . در ضمن بحثنيز گفتند كه بحث ما در تناهی جميع علل است چه فاعلی و قابلی و چه صوریو مادی . ابتدا درباره علل فاعلی بحث را ايراد كردند . اكنون میخواهندبحث را درباره علل قابلی ادامه دهند .علت قابلی از علت قابلی چنين تعبير میشود : " ما منه الشیء " آنكه وجود شیء ازاو است ، يعنی آنكه قابل وجود اين شیء بوده و وجود او را قبول كرده وگرفته است . اينجا است كه تعبيری در اين زمينه از ارسطو بوده است كهبعدها در ميان شارحان كلام ارسطو مورد بحث قرار گرفته و موجب يك سلسلهاشتباهات شده است . به هر حال |