اگر ما در واجبالوجود فرض تعدد كنيم ، يا اين است كه اختلاف اينمتعددها به حسب تمام ذات است و مباين بالذات با يكديگرند ، و يااختلافشان به بعض ذات است ، يعنی وجه مشترك ذاتی دارند و وجه امتيازذاتی . و يا اينكه اختلاف آنها با يكديگر در عوارض ولواحق و مشخصاتفردی است . ملاك تشخصات فردی چيست ؟ نظير همان چيزهائی است كه ما قبلاگفتيم . شيخ در اينجا فقط بطور كلی عوارض و مشخصات را مطرح میكند . حالاآن مشخصات چه هستند ، فعلا كاری نداريم . ادامه بحث در فرض دو واجبالوجود متغاير به تمام ذات گفتيم كه در كلام شيخ روی اين فرض تكيه نشده است كه دو واجبالوجودمفروض مختلف به تمام ذات باشند ، يعنی هيچ وجه مشتركی ميان آنها نباشد. همين سبب شده است كه شخصی بنام ابن كمونه شبهه معروف خودش را كهشبهه دشواری برای بعضی هم جلوه كرده ، ايراد كند . و بگويد كه مانعیندارد كه واجبالوجود متعدد باشد و اينها به تمام ذات متباين با يكديگرباشند .
|