کتابخانه الکترونيکي انهار

فهرست مطالب

مقاله هشتم
در شناخت مبدأ اول برای همه وجود ، و شناخت صفات او
فصل اول : تناهی علل فاعليه و قابليه
فصل اول - قسمت اول : مقدمه	13
مباحث طرح شده در اين فصل	15
جايگاه طرح تناهی علل در فلسفه	16
معيت علت و معلول - علل طبيعی و علل فلسفی	17
اثبات علل فاعلی	20
فصل اول - قسمت دوم : برهان وسط و طرف	23
نكات مندرج در بيان شيخ از برهان وسط و طرف - نكته اول و دوم	25
نكته سوم	26
مناط علة العلة علة و معلول المعلول معلول	27
شرح و توضيح متن	30
بيان مرحوم حاجی سبزواری از برهان وسط و طرف	34
نقد بيان مرحوم حاجی سبزواری	35
ادامه توضيح بيان شيخ در برهان وسط و طرف	37
ادامه شرح و توضيح متن شفا	38
فصل اول - قسمت سوم : تناهی علل قابلی	40
علت قابلی	40
مراد و مقصود از تعبير كون شی‏ء من شی‏ء	41

مقصود اول و دوم از تعبير كون شی‏ء من شی‏ء	42
انواع تبدلات جوهر از نظر بوعلی	45
اختلاف نظر بوعلی و ملاصدرا درباره حركت در جوهر	47
معانی ماده در فلسفه	48
ماده در اصطلاح فيزيك - تشابه ماده اولی با حرف	50
متن	54
فصل دوم : ايرادهای وارده بر بحث تناهی علل و حل آنها
فصل دوم - قسمت اول : تعبير كون شی‏ء من شی‏ء	59
بيان ارسطو از تعبير كون شی‏ء من شی‏ء	61
ايرادهای وارده بر بيان ارسطو - ايراد اول	62
ايراد دوم	64
ايراد سوم	65
اختلاف نظر بوعلی و ملاصدرا در تركيب عناصر	67
ايراد چهارم	68
شرح و توضيح متن	69
ايراد ديگر	73
ايراد ديگر	74
فصل دوم - قسمت دوم : ادامه بررسی كون شی‏ء من شی‏ء	76
يادآوری معانی علت مادی	76
يادآوری بيان ارسطو در كون شی‏ء من شی‏ء	78
يادآوری ايرادهای وارده بر بيان ارسطو	79
جواب شيخ به ايرادهای وارده بر بيان ارسطو	80
نقد توجيه شيخ از بيان ارسطو	82
متن	85

فصل دوم - قسمت سوم : ادامه نقد و بررسی كون شی‏ء من شی‏ء	87
بيان ديگری از دفاع بوعلی از ارسطو	88
ادامه نقد بيان شيخ	89
مناط و معيار كمال	90
غايات و كمالات جوهری و عرضی	92
طرح ايرادی ديگر بر بيان ارسطو	96
متن	97
فصل دوم - قسمت چهارم : ادامه ايرادهای وارده بر كون شی‏ء من شی‏ء	99
شرح و توضيح متن	101
فصل سوم : تناهی علل غائی
فصل سوم - قسمت اول : تناهی علل غائی و صوری	115
تناهی علل غائی از تعريف خود آنها به دست می‏آيد	116
غايت و مطلوب با لذات و بالغير	118
ابداع و احداث	121
متن	122
فصل چهارم : صفات واجب‏الوجود
فصل چهارم - قسمت اول : مقدمه	127
دليلی در اثبات وحدت واجب	128
شبهه ابن كمونه	129
فصل چهارم - قسمت دوم : ترتيب بحث در الهيات بالمعنی الاخص	131
قابل انكار نبودن وجوب وجود	133
صفات واجب - الاول	135
واحد واحد	136
وحدت ذات و صفات در واجب الوجود - نظر اشاعره - نظر معتزله	138
نظريه صواب	139

وحدت ذات و صفات در نهج‏البلاغه	140
شرح و توضيح متن	143
سلوب و اضافات در واجب‏الوجود	147
طرح يك اشكال	148
حل اشكال	149
فصل چهارم - قسمت دوم : الواجب الوجود ماهيته انيته	151
زيادت وجود بر ماهيت	151
ماهيت نداشتن واجب در معارف اسلامی	154
تنظير شيخ در بيان ماهيته انيته	155
وجود مطلق در اصطلاح امروز	157
آيا وجود مطلق ، وجود دارد ؟	160
برهان اول	163
شرح و توضيح متن	164
فصل چهارم - قسمت چهارم : ادامه بحث در " الحق ماهيته انيته "	166
معانی ماهيت	166
ادامه نظرات مختلف در وجود مطلق	167
دلايل منكرين وجود مطلق	168
بيان اصالت وجودی شيخ از وجود مطلق	170
رابطه وجود مطلق و واجب‏الوجود	172
برهان دوم : برهان شيخ	173
وجوب وجود ، تأكد وجود است	174
فصل چهارم - قسمت پنجم : ادامه بيان شيخ در " الحق ماهيته انيته "	180
آيا وجوب وجود ، امری انتزاعی است ؟	181
آيا وجوب وجود ، چيزی جدای از واجب‏الوجود است ؟ - بحثی در مشتق	182
شرح و توضيح متن	189

برهان ديگری در ماهيت نداشتن واجب‏الوجود	194
فصل چهارم - قسمت ششم : واجب‏الوجود مجرد الوجود است	200
اصطلاح مجرد	200
مجردالوجود	202
شناخت اعتبارات ذهن	204
اعتبارات ماهيت	206
واجب‏الوجود مجردالوجود است - آيا واجب‏الوجود مطلق است ؟	208
وجود مطلق در فلسفه ملاصدرا	209
ماهيت نداشتن واجب تعالی در تعبيرات مذهبی	211
توجيه عبارت صحيفه سجاديه در وحدانيت حق تعالی	212
صفات سلبيه حق تعالی و تعداد آنها	214
واجب تعالی جنس و فصل ندارد - برهان اول	216
برهان دوم	217
واجب‏الوجود از مقولات خارج است - طرح يك اشكال	218
جواب شيخ به اشكال	219
شرح و توضيح متن	221
واجب‏الوجود حد و برهان ندارد	223
فصل چهارم - قسمت هفتم : واجب‏الوجود جنس و نوع و فصل ندارد	225
ادامه بررسی اشكال	225
تعريف صحيح جوهر	226
جنس معنی مبهم است و تعين آن به فصل است	227
متن	229
فصل پنجم : ادامه بحث در توحيد واجب‏الوجود
فصل پنجم - قسمت اول : برهان در توحيد واجب از راه تشخص	233
متن	235

فصل پنجم - قسمت دوم : برهان دوم در توحيد واجب‏الوجود	236
برهان دوم در توحيد واجب‏الوجود	236
ملاك تكثر	237
هيچ يك از ملاكهای تكثر در واجب‏الوجود نيست - متن	238
فصل پنجم - قسمت سوم : برهان ديگر در توحيد واجب‏الوجود	239
ادامه بحث در ملاكهای تشخص و تمايز	239
چرا فرض دو واجب متغاير به تمام ذات در كلام شيخ نيامده است ؟	241
شبهه ابن كمونه - جواب به اين شبهه	242
نفی وجه‏های مختلف تعدد در واجب‏الوجود	244
فصل پنجم - قسمت چهارم : ادامه بحث در ادله توحيد	252
دنباله ملاكهای مغايرت	252
ادامه بحث در فرض دو واجب‏الوجود متغاير به تمام ذات	253
بيان شيخ در وجوه مختلف تعداد واجب‏الوجود	254
فرض وجه امتياز دو واجب‏الوجود در امر عدمی	255
اثبات امری ايجابی همواره مستلزم نفی امری ايجابی نيست - سلب يك‏ امر نياز به مناط وجودی مستقل در شی‏ء ندارد	263
بيان ديگر شيخ در رد اين وجه - تفاوت جنس و فصل با عرض عام و خاص‏	264
رابطه فصل و جنس - رابطه فصل و نوع	266
فصل پنجم - قسمت پنجم : شرح و توضيح متن	270
شرح و توضيح متن	270
فصل ششم : ادامه صفات واجب‏الوجود
فصل ششم - قسمت اول : واجب‏الوجود ، موجود فوق تمام است	281
واجب‏الوجود ، موجود فوق تمام است - موجود ناقص	281
موجود مكتفی بذاته	282
دو جنبه‏ای بودن انسان در كسب كمالات	283

موجود تمام	284
موجود ، فوق تمام - واجب‏الوجود خير محض است - معنای خير و شر	285
خير به وجود برمی‏گردد و شر به عدم	288
واجب‏الوجود چون افاده كننده خير است نيز خير است	291
واجب‏الوجود حق است - حق يعنی واقعيت و وجود	292
دو معنای حق - الف به معنای واقعيت داشتن	293
ب : حق به معنای تصديق ذهنی	294
شرح و توضيح متن	295
فصل ششم - قسمت دوم : واجب‏الوجود ، عقل محض است	304
عقل محض يعنی چه ؟	304
منشأ پيدايش اين اصطلاح	305
ذات واجب‏الوجود خودآگاه است	306
دليل بر اينكه واجب‏الوجود آگاه به ذات خود است - مناط علم حضور است‏	307
لازمه عالم جسمانی غيبت است	308
در ذات واجب‏الوجود ، عاقل و معقول يكی است - صرف اضافه اقتضای‏ مغايرت ندارد	312
وحدت علم و عالم و معلوم در انسان	314
فصل ششم - قسمت سوم : ادامه بحث در علم باريتعالی	319
علم واجب تعالی به ذات خود - خودآگاهی يعنی چه ؟	320
خودآگاهی به نحو علم حضوری است	323
موجود مادی خودش برای خودش حضور ندارد	326
موجود طبيعی با طرد خصلتهای عدمی به خود آگاهی می‏رسد	329
علم حصولی به علم حضوری انسان به خود	330
آيا علم حصولی به اشياء ممكن است ؟	332
چون واجب‏الوجود مجرد است عقل است	334
طرح يك اشكال	335

فصل ششم - قسمت چهارم : شرح و توضيح متن : واجب‏الوجود عقل محض است‏	340
اصطلاحات مختلف مراتب عقل - عقل بالقوه - عقل بالملكه	342
عقل بالفعل	343
عقل بالمستفاد	344
نظريه مراتب داشتن عقل با نظر افلاطون كه علم تذكر است تفاوت دارد	345
نظريه مراتب داشتن عقل بر مبنای قوه و فعل ارسطو است	346
تفاوت نظريه مراتب عقل با نظريات روانشناسی امروز	347
اتحاد عاقل و معقول و معانی مختلف آن در فلسفه‏های قديم و امروز	351
از خود بيگانگی	353
فصل ششم - قسمت پنجم : ادامه بحث درباره علم واجب به ذات	355
علم از سنخ ماهيات نيست ، وجود است	355
پيدايش مسأله علم حضوری و علم حصولی	359
ايراد مطرح شده بر نظريه اتحاد عاقل و معقول	360
جواب شيخ بر ايراد وارده بر اتحاد عاقل و معقول در ذات حق تعالی	362
مغايرت مفاهيم در بحث عليت به معنی مغايرت در وجود نيست	363
مفهوم مشتق به معنی مركب بودن آن نيست	365
شرح و توضيح متن	366
فصل ششم - قسمت ششم : علم واجب‏الوجود به ماسواه	370
علم فعلی و علم انفعالی	370
علم واجب تعالی به اشياء علم فعلی است - برهان انی بر علم
واجب‏الوجود به ماسوی	372
اصطلاح علم فعلی و انفعالی در كلام شيخ نيست ولی حقيقت آن هست	374
علم مع‏المعلوم و علم قبل المعلوم	374
نظر شيخ اشراق در علم مجرد به فعل خود	375
عالم مرتبه‏ای از علم خداوند است	376
مراتب داشتن علم پروردگار	378

علم قبل از معلوم پروردگار به اشياء	379
روش بوعلی در تبيين علم واجب به ماسوا	379
تفاوت بيان بوعلی و شيخ اشراق در علم واجب به غير	380
علم ارتسامی واجب به اشياء	382
علم واجب تعالی به جزئيات زمانی - طرح اشكال	384
بيان بوعلی در پاسخ به اين اشكال - علم به جزئی به نحو كلی	385
علم حق تعالی به جزئيات به نحو كلی است	386
شرح و توضيح متن	387
بيان خواجه در ادامه نظر شيخ	388
فصل هفتم : نسبت معقولات با واجب‏الوجود
فصل اول - قسمت اول : نسبت معقولات با واجب‏الوجود	397
زمينه‏های بحث : 1 - آيا علم حق تعالی از طريق تفكر است ؟	398
2 - آيا علم حق‏تعالی به اشياء به تبع صورتهای حال در اوست ؟	399
علم باری به اشياء به نحو عقل بسيط است - عقل بسيط اجمالی خلاق صور تفصيليه	400
قيام صدوری صور علميه حق تعالی به ذات او	404
تفاوت نظر شيخ و ملاصدرا در قيام صور حسيه به نفس	405
علم واجب تعالی علم فعلی است - آفرينندگی انسان از علم فعلی است	406
شرح و توضيح متن	409
حق تعالی عاشق ذات خود و ماسوا است	412
وجود مساوی عشق است	413
فصل هفتم - قسمت دوم : نظام علمی و نظام عينی موجودات	415
نظام علمی موجودات و نحوه قيام آن به واجب	416
سه فرضيه شيخ درباره نظام علمی - فرضيه اول : نظام علمی لازم ذات حق‏ تعالی است	417
فرضيه دوم : نظام علمی از قبيل صور مفارقه مجرده است	418
فرضيه سوم : نظام علمی در ذات شاعر بالذاتی مرتسم است	418

بيان شيخ اشراق در علم حضوری واجب تعالی به اشياء	421
آخرين قدم شيخ در نزديكی به اتحاد عاقل و معقول در علم واجب به غير	424
مقايسه نظريه شيخ اشراق و شيخ الرئيس	425
شرح و توضيح متن	426
ادامه توضيح متن	427
فصل هفتم - قسمت سوم : ادامه بحث در نظام علمی اشياء	430
مجردات كتاب وجودند - طرح يك اشكال	431
اراده از صفات ذات حق تعالی است	432
اراده در مرتبه ذات چگونه تصوير می‏شود ؟ - اراده چيست ؟	433
قدرت در حق تعالی	434
حيات در حق تعالی - وحدت صفات در حق تعالی	435
متن	436