کتابخانه الکترونيکي انهار

يك عدد و يك ماهيت است بيندازيم ، اين ماهيت لا بشرط است از هر چيزی‏
غير از ذات خودش . از آن جمله لا بشرط است از وحدت و كثرت . پس در
طبيعت عشره نيامده كه واحد باشد و چنين نيست كه وقتی می‏گوئيم يعنی يك‏
ده تا . البته اين را با تعبيرات عرفی نبايد اشتباه كرد . در تعبيرات‏
عرفی وقتی كه ما شيئی را به كار می‏بريم قرينه هميشه دلالت بر وحدت می‏كند
. اما اينكه قرينه دلالت بر وحدت كند غير از اين است كه وحدت در خود
آن طبيعت اخذ شده باشد . در عرف مثلا اگر كسی به ديگری بگويد من ده‏
تومان به شما می‏دهم ، گيرنده نمی‏تواند در اينجا فيلسوف شود و بگويد
الماهيه من حيث هی ليست الا هی ، اين حرف اطلاق دارد ، شامل يك ده‏
تومان می‏شود ، دو ده تومان می‏شود ، صد ده تومان می‏شود ، يك ميليون ده‏
تومان هم می‏شود ، بايد قرينه پيدا كرد كه مقصود چيست . نه ، عرف از اين‏
جمله يكی را می‏فهمد. وقتی گفت من ده تومان پول می‏دهم يعنی يك ده تومان.
سؤال : يا منظورش همان ده تا يك تومانی است ؟
استاد : نه ، ده تا يك تومانی غير از يك ده تومانی است . كسی كه‏
می‏گويد عشره واحده يا مثلا می‏گويد عشره تومان ، غير از اينست كه بگويد ده‏
تا يكی يكی جدا از هم . كسی كه می‏گويد عشره واحده ، ده تا را به صورت‏
يك عدد اعتبار می‏كند . از نظر عرف ، در اين موارد ، در غير عدد هم به‏
همين ترتيب است . مثلا وقتی كسی گفت من به تو اسب می‏دهم ، مقصودش‏
اينست كه يك اسب می‏دهم ، اسبی می‏دهم ، اين دارای " ياء " وحدت است‏
. و الا اگر چنين نبود ، يك اسب هم اسب است ، دو تا اسب هم اسب است‏
، صد تا اسب هم اسب است .
به هر حال ، مقصود اينست كه هر عددی همانطور كه از وحدت تشكيل شده و
تأليف شده ، معروض وحدت هم قرار می‏گيرد ، و حتی معروض هر عدد ديگری‏
هم قرار می‏گيرد . كما اينكه آن عددی هم كه عارض است فی حد ذاته صلاحيت‏
اين را دارد كه باز هم معروض وحدت قرار بگيرد و هم معروض ثنائيت و هر
عدد ديگر . مثلا اگر كسی گفت : ده اسب می‏دهم ، می‏توانيم بپرسيم يك ده‏
اسب يا