بخت و اتفاق يكی از بحثهای مربوط به غايت ، بحث اتفاق است . البته اين را تحتعنوان " بخت و اتفاق " ذكر میكنند . اين بحث را از يك نظر میتوانمربوط به بحث علت غائی كرد ، همچنان كه شيخ در الهيات در باب علتغائی از آن بحث ياد میكند . و هم میتوان اين موضوع را به بحث علل فاعلیمربوط كرد ، آنچنانكه شيخ در اينجا احاله میكند به جلد اول ، كه در آنجااين بحث آمده است . اما رابطهاش با علت غائی مخصوصا بحث اتفاق چنين است كه گفته میشودكه فعل اتفاقی آن فعلی است كه بلا غايت است يعنی در آن فعل رابطهایميان غايت و مغيی وجود ندارد ، به اين معنا كه همانطور كه در فعل عبثغايت وجود ندارد در اتفاق هم غايت وجود ندارد ، با اين تفاوت كه درمورد فعل عبث گفته میشود كه فاعل فعل عبث ، يا اين فعلی كه از آن فاعلصادر شده است ، بلاغايت است ، يعنی " ليس له غايه اصلا " كه در فعلعبث و مانند آن به آن اشاره شده است ، و مثلا گفتيم كه در حركاتبلانهايه غايتی وجود ندارد اصلا . ولی در باب اتفاق میخواهند بگويند كه آنچه وجود پيدا كرده است ، وشبيه به غايت است مستند به هيچ فاعلی نيست . حالا يك وقت میگوئيمفاعل بلاغايت است ، يك وقت میگوئيم غايت |