کتابخانه الکترونيکي انهار

جای تكامل نيست ، جای قوه و فعل نيست . اينها نيز بر دو قسم‏اند :
1 - موجوداتی كه هر چه را كه می‏توانند داشته باشند دارا هستند . كه‏
اينها در اصطلاح موجودات " تام " خوانده می‏شوند . اين موجودات از همان‏
بدء وجود به كاملترين شكلی كه برای آنها و در مرتبه آنها ممكن است وجود
دارند . كه اينها همان عقول مجرده هستند .
2 - موجود فوق التمام " ، موجودی است كه علاوه بر آنكه دارای همه‏
كمالات ممكن و مفروض است ، دارای اين خصوصيت هست كه افاضه وجود به‏
ديگران می‏كند . [ و اين همان مرتبه مبدأ اول است ] .

تعريف تكامل

در تعريف تكامل نظرهای مختلفی هست . ملاك تكامل چيست ؟
در قرآن كريم می‏فرمايد " « اليوم اكملت لكم دينكم و أتممت عليكم‏
نعمتی و رضيت لكم الاسلام دينا »" ( سوره مائده آيه 3 )
آيا ميان مفهوم كمال و تمام فرقی وجود دارد ؟
مرحوم صدوق كتابی دارد به نام " كمال الدين و تمام النعمه " . در
تفسير " الميزان " ، می‏فرمايد : يك موجود كه ابعاض و اجزائی دارد ،
تا همه اجزاء حاصل نشود ناقص است و اين خود بر دو گونه است : گاهی‏
طوری است كه تا آخرين جزء حاصل نشود بر موجود اثری مترتب نيست . مثلا
يك اتومبيل كه تا همه اجزاء آن حاصل نشوند راه نمی‏افتد . و گاهی موجود
ناقص به نحوی است كه هر جزء از اجزائش كه حاصل شوند اثر و استفاده‏ای‏
بر آن مترتب است مثل يك خانه كه هر اطاقی از آن قابل استفاده است .
در مورد نوع اول " تمام " به كار می‏رود و در نوع دوم " كمال " به‏
كار می‏رود .
در مورد اسلام به عنوان يك دين ، " كمال " به كار می‏رود [ كه هر جزئی‏
از اجزای آن مفيد است ] اما اسلام به عنوان يك نعمت ، اسلام تام الاجزاء
را می‏گويند و در مورد آن " تمام " به كار می‏رود .